Artykuł dokonuje pogłębionej analizy niektórych kwestii dotyczących właściwego uczestnictwa we Mszy św., opierając się na tradycji kanonicznej i aktualnym ustawodawstwie, na które składają się uchwały soborowe, papieskie, różnych dykasterii i komisji Stolicy Apostolskiej, a także opinie ekspertów w dziedzinie prawa kanonicznego i teologii moralnej.
Pierwszy rozdział opisuje niektóre zachowania, które, zgodnie z tradycją kanoniczną, mogą wpłynąć na niewypełnienie obowiązku wysłuchania Mszy św. (por. kan. 1248 KPK/17), oraz okoliczności, które, pomimo iż utrudniają jej wysłuchanie, to jednak nie przeszkadzają w wypełnieniu zobowiązania. W tej części została wyjaśniona również rola intelektu, świadomości i woli w kontekście obowiązku niedzielnego, oraz podano znaczenie obecności fizycznej, moralnej i duchowej. Ponadto, pochylono się nad problemem dotyczącym możliwości wypełnienia zobowiązania za pośrednictwem środków społecznego przekazu.
Drugi rozdział analizuje aktualne ustawodawstwo począwszy od Soboru Watykańskiego II, który słowo „być obecnym”, używane dotychczas, zastąpił słowem „uczestniczyć”, co miało akcentować aktywny i czynny udział we Mszy św. Słowo „uczestniczyć” znalazło się później w obowiązującym Kodeksie w kan. 1247. Pojęcie to nie wymaga jednak uczestnictwa całkowicie pełnego, bowiem wystarczy już sama świadoma i dobrowolna obecność na Mszy św., aby wypełnić obowiązek niedzielny. Kościół bardzo zaleca wiernym doskonalsze (perfectior participatio) uczestnictwo, czyli przyjmowanie Komunii św. podczas celebracji eucharystycznych.
The article presents in-depth analysis of certain questions regarding the appropriate participation in the Holy Mass, based on canonical tradition and current legislation, which contain the documents of the Holy See, the popes, the various dicasteries and commissions of the Apostolic See, as well as the opinions of the experts in canon law and moral theology.
The first chapter describes some attitudes that, according to canonical tradition, can influence the non-fulfilment of the precept of listening to the Mass (cf. can. 1248 CIC/17). It also describes the circumstances that, although they make it difficult to listen to the Mass, do not prevent the satisfaction of the obligation. In this part the role of intellect, awareness and will in relation to the fulfilment of the festive precept was explained and the definitions of physical, moral and spiritual presence were given. Furthermore, the problem of the possibility of fulfilling the obligation by means of social communication has been addressed.
The second chapter analyses the current legislation, beginning with the Second Vatican Council, which replaced the expression “is present”, which had been used up to that time, with the expression “participate”, which intends to underline the full and active participation in the Mass. However, in the 1983 Code of Canon Law the expression “to participate” was accepted in can. 1247, this expression does not require a totally full and active participation, because being present itself, consciously and voluntarily is sufficient to fulfil the festive precept. Nevertheless, the Church strongly recommends that participation which is called more perfect (perfectior participatio), that is, the Mass connected with Holy Communion.
L’articolo fa un’analisi profonda di alcune questioni riguardanti una corretta partecipazione alla Messa, basandosi sulla tradizione canonica e sulla normativa vigente, che contengono i documenti della Santa Sede, dei papi, dei diversi dicasteri e delle commissioni della Sede Apostolica, ed anche le opinioni dei esperti in diritto canonico e in teologia morale.
Il primo capitolo descrive alcuni atteggiamenti che, secondo la tradizione canonica, possono influire sul non adempimento del precetto di ascoltare la Messa (cf. can. 1248 CIC/17), ed anche descrive le circostanze che, sebbene rendano difficile ascoltare la Messa, non impediscono alla soddisfazione dell’obbligo. In questa parte è stato spiegato il ruolo dell’intelletto, della consapevolezza e della volontà in relazione al soddisfacimento del precetto festivo e sono state date le definizioni della presenza fisica, morale e spirituale. Inoltre, è stato affrontato il problema della possibilità dell’adempimento dell’obbligo attraverso i mezzi di comunicazione sociale.
Il secondo capitolo fa un’analisi della normativa vigente, iniziando dal Concilio Vaticano II, che ha sostituito l’espressione “è presente”, la quale era stata usata fino a quel tempo, con l’espressione “partecipare”, che intende sottolineare la partecipazione piena e attiva alla Messa. L’espressione “partecipare” successivamente è stata accolta nel can. 1247 del Codice vigente. Tuttavia, questa espressione non esige una partecipazione to¬talmente piena ed attiva, perché basta già la presenza stessa, consapevole e volontaria per adempiere il precetto festivo. La Chiesa però raccomanda molto quella partecipazione che viene chiamata più perfetta (perfectior participatio), cioè la Messa connessa con la Santa Comunione.
