„Językami mówić będę”. Détournement i sequelizacja albo język(i) poetycki(e) Tomasza Bąka

W krytycznych syntezach dotyczących rodzimej poezji najnowszej Tomasz Bąk jest wymieniany wśród najważniejszych autorów debiutujących w ostatniej dekadzie. Badacze wpisują projekt tego twórcy we wciąż aktualizowaną dyskusję nad formami poetyckiego zaangażowania, natomiast często pomijają aspekt pracy autora Bailoutu w językach, która w jego wierszach organizowana jest na przynajmniej dwóch płaszczyznach. W niniejszym artykule podjęto próbę prześledzenia mechanizmów „mówienia językami” w kolejnych książkach Bąka. Pierwszy poziom pracy poety w językach wynika z zastosowania debordiańskiego détournement, dzięki któremu autor „przechwytuje” obce rejestry, języki mediów, dyskursów społecznych, neoliberalnej ekonomii. Drugi poziom dotyczy sequeliczności, objawiającej się czerpaniem z tradycji, blagowaniem formuł, powtarzaniem fraz innych poetów, a wreszcie własnych idiomów. Ta echolaliczność dykcji łączy się w konstrukcie podmiotu określanego „kolektywem schizofrenicznym”, co stanowi poświadczenie niezwykle konsekwentnej synchroniczności całego projektu Bąka.

In critical overviews of recent Polish poetry, Tomasz Bąk, the author of Bailout, is mentioned among the last decade’s most important debutants. Scholars include Bąk’s project in their ongoing debate over the forms of poetic involvement, but they often ignore an important aspect of his poetry, one that relates to languages. This aspect can be regarded as consisting of at least two levels. Oskar Meller examines the mechanisms of “speaking in tongues” in Bąk’s books of poetry following his debut. The first level of this poet’s work in languages stems from his use of the Debordian détournement, thanks to which the poet “captures” foreign registers, the languages of the media, of social discourses, and of neoliberal economics. The second level concerns sequelization, manifested in a number of ways: the mining of tradition, the spoofing of formulas, repeating other poets’ phrases, and finally inventing his own idioms. This echolalia of diction is present in the construction of the subject called the “schizophrenic collective”, which testifies to the extremely consistent synchronicity of Bąk’s entire project.