Pandemia jako czynnik zmiany społecznej. Rodzina a rynek pracy

Studia nad rodziną w perspektywie ekologicznej pozwalają uwzględnić zarówno wewnętrzne relacje między członkami rodziny, jak i środowisko, czyli zmieniające się warunki społeczne, w których funkcjonuje rodzina. Działalność instytucji państwa, zmiany kulturowe i gospodarcze to czynniki, które wpływają na rodzinę i wymagają jej adaptacji do nowych okoliczności. Przegląd literatury przedmiotu i analiza danych zastanych potwierdzają, że pandemia COVID-19 uwidoczniła lub zintensyfikowała wiele problemów dotyczących relacji między rodziną a rynkiem pracy. Pierwszym z nich jest utrata pracy lub stabilności finansowej, której doświadczyły w szczególny sposób najuboższe warstwy społeczne, utrzymujące się często z pracy dorywczej oraz młodzi ludzie zatrudnieni na tzw. umowach śmieciowych. Skutkiem tej sytuacji jest nie tylko pauperyzacja, ale także utrata poczucia sprawstwa i kryzys tożsamości. Druga grupa problemów wiąże się z koniecznością izolacji i pracy zdalnej oraz godzenia życia rodzinnego z pracą i zdalnym nauczaniem. Skutki indywidualne to m.in. konflikty, przemoc, pogorszenie stanu psychicznego. Skutki globalne to pogłębienie istniejących nierówności społecznych. W artykule omówiona jest koncepcja przedstawiana przez papieża Franciszka, który traktuje kryzys i pandemię jako dzwonek alarmowy i okazję do poszukiwania dalekosiężnych rozwiązań. Pilnym zadaniem jest wypracowanie warunków zapewniających pracę i sprawiedliwie wynagrodzenie. Jedną z idei budzących coraz większe zainteresowanie jest koncepcja dochodu podstawowego (omawiana m.in. w pracach Guya Standinga). Jakie konsekwencje dla rodziny miałoby przyjęcie takich rozwiązań? Jakie zmiany są niezbędne, by można było je wprowadzić?

Studying the family from an ecological perspective allows taking into account both the internal relations between family members and the environment, i.e. the changing social conditions in which the family functions. The activities of state institutions and cultural and economic changes affect the family and require it to adapt to new circumstances. The literature review and the data analysis confirm that the COVID-19 pandemic has highlighted or intensified many problems concerning the relationship between the family and the labour market. The first of these is the loss of work or financial stability, which has been experienced in a particular way by the poorest strata of society, often living on casual labour and by young people employed on so-called 'junk' contracts. This situation results in not only pauperisation but also a loss of a sense of empowerment and an identity crisis. The second group of problems is related to the need for isolation and remote working and the reconciliation of family life with work and remote teaching. Personal effects include conflict, violence and mental deterioration. Finally, the global impact is an exacerbation of existing social inequalities. The article discusses the concept presented by Pope Francis, who sees the crisis and the pandemic as an alarm bell and an opportunity to seek far-reaching solutions. The urgent task is to develop conditions that ensure work and just wages. One idea attracting increasing interest is the concept of a basic income (discussed, for example, in the work of Guy Standing). What consequences would the adoption of such solutions have for the family? What changes are needed to make it viable?