Multiple criteria optimization and decisions under risk

The mathematical background of multiple criteria optimization (MCO) is closely related to the theory of decisions under uncertainty. Most of the classical solution concepts commonly used in the MCO methodology have their origins in some approaches to handling uncertainty in decision analysis. Nevertheless, the MCO as a separate discipline has developed several advanced tools of interactive analysis leading to effective decision support techniques with successful applications. Progress made in the MCO tools raises a question of possible feedback to the decision making under risk. The paper shows how decisions under risk, and specifically the risk aversion preferences, can be modeled within the MCO methodology. This provides a methodological basis allowing for taking advantage of the interactive multiple criteria techniques for decision support under risk.

Podstawy matematyczne optymalizacji wielokryterialnej są blisko związane z teorią podejmowania decyzji w warunkach ryzyka. Większość klasycznych koncepcji rozwiązań zazwyczaj wykorzystywanych w metodach optymalizacji wielokryterialnej pochodzi z pewnych podejść uwzględniania niepewności w analizie decyzji. Jednakże, należy podkreślić, że optymalizacja wielokryterialna, jako niezależna dyscyplina, rozwinęła szereg zaawansowanych narzędzi analizy interaktywnej, prowadzących do efektywnych technik wspomagania decyzji, znajdujących rzeczywiste zastosowania. Postęp, jaki się dokonał w zakresie narzędzi wielokryterialnego podejmowania decyzji, stawia pytanie o ewentualne sprzężenie zwrotne w kierunku podejmowania decyzji w warunkach ryzyka. W artykule pokazano, jak decyzje z ryzykiem, a szczególnie preferencje co do unikania ryzyka, mogą być modelowane przy użyciu metodyki optymalizacji wielokryterialnej. W ten sposób stworzono podstawę metodyczną pozwalającą korzystać z interaktywnych technik wielokryterialnych we wspomaganiu decyzji z ryzykiem.