Geochemiczny zapis skażenia środowiska w rejonie historycznej eksploatacji rud Zn-Pb w okolicach Nowej Góry k. Krzeszowic

Obszar badań jest zlokalizowany w północno-zachodniej części województwa małopolskiego. Szczegółowe badania geochemiczne podjęto z uwagi na występowanie na tym terenie anomalii geochemicznych zespołu pierwiastków Pb-Zn-Cd, silnie zaznaczających się w środowiskach powierzchniowych Ziemi – glebach i osadach strumieniowych. Opracowanie prezentuje wybrane wyniki badań szczegółowego zdjęcia geochemicznego w skali 1:25 000 na arkuszu Nowa Góra, gdzie rudy cynkowo-ołowiowe były najbardziej intensywnie eksploatowane w latach 1800–1912. Gleby pobierano z głębokości 0,0–0,3 m z gęstością 16 próbek/km2. Odległość między miejscami pobierania próbek na ciekach wynosiła 250 m. Zawartość Ag, Al, As, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mg, Mn, Ni, P, Pb, S, Sr, Ti, V i Zn oznaczano metodą ICP-AES, a Hg – metodą CV-AAS po roztworzeniu próbek w wodzie królewskiej. W próbkach gleb oznaczono też pH i ich skład granulometryczny. Wyniki badań geochemicznych wykazały intensywne zanieczyszczenie gleb i osadów przez As, Cd, Hg, Pb i Zn w obszarach historycznego wydobycia i przeróbki rud Zn-Pb oraz na wychodniach triasowych dolomitów kruszconośnych.

The surveyed area is located in the northwestern part of Małopolska Voivodship. Detailed, multi-media geochemical research has been conducted due to distinct geochemical anomalies of Pb–Zn–Cd in soils and stream sediments in this region. The report presents some research results of detailed geochemical mapping at scale 1:25 000 on the Nowa Góra map sheet. Lead and zinc ores were extensively exploited in this area from 1800 to 1912. The topsoil (0.0–0.3 m) was sampled at a sampling density of 16 sites per km2. The distance between watercourse sampling sites was about 250 m. Concentration of Ag, Al, As, Ba, Ca, Cd, Co, Cr, Cu, Fe, Mg, Mn, Ni, P, Pb, S, Sr, Ti, V and Zn was determined by the ICP-AES method, and of Hg – by the CV-AAS method, following a hot aqua regia digestion. In addition, grain size distribution and pH were determined in topsoil samples. Geochemical studies have indicated that the topsoil and stream sediments are extremely contaminated with As, Cd, Hg, Pb, Zn in the vicinity of historical Zn-Pb mines and processing facilities as well as in areas where the soils are developed on outcrops of Middle Triassic Zn–Pb ore-bearing dolomites.