Wpływ unormowań konstytucyjnych Rzeczypospolitej Polskiej i Republiki Litewskiej na partycypację kobiet w sferze publicznej

Artykuł analizuje konstytucyjną normę dotyczącą równości płci, zawartą w ustawie zasadniczej Rzeczypospolitej Polskiej z 1997 r. i w Konstytucji Republiki Litewskiej (Lietuvos Respublikos Konstitucija) z 1992 r. Autorka stara się odpowiedzieć na pytanie, w jaki sposób w tych dwóch najważniejszych dla obu państw aktach normatywnych, mających najwyższą moc prawną w systemie źródeł prawa, zapisana jest zasada równości płci. W kręgu zainteresowań badawczych będzie więc kwestia konstytucyjnych unormowań i ich wpływu na partycypację kobiet w rządach obu analizowanych państw, krajowych parlamentach oraz Parlamencie Europejskim. Obecny deficyt demokracji można rozpatrywać z poziomu niedoreprezentowania kobiet w strukturach politycznych. Udział kobiet zwiększa bowiem legitymizację instytucji demokratycznych oraz przyczynia się do zmniejszenia występujących w życiu publicznym nierówności pomiędzy płciami. Budowanie świadomości na temat roli instytucji publicznych w aspekcie równości szans bez względu na płeć koresponduje z zasadą sprawiedliwości społecznej, zgodnie z którą kobiety i mężczyźni powinni mieć równy dostęp do wysokich urzędów, w tym do krajowego i europejskiego parlamentu. Równość i sprawiedliwość to podstawowe wartości i istota demokracji. Cechą o szczególnym znaczeniu jest równość płci. Wiarygodną podstawę do jej zdefiniowania daje konstytucja, dlatego w artykule przeanalizowano, w jaki sposób jej przepisy wpływają na partycypację kobiet w sferze politycznej.

The article analyses the constitutional norm on gender equality referred to in the Constitution of the Republic of Poland of 1997 and the Constitution of the Republic of Lithuania (Lietuvos Respublikos Konstitucija) of 1992. The author tries to answer the question of how the principle of gender equality is enshrined in the two most important normative acts for both countries, which have the highest legal force in the system of legal sources. The scope of research interests therefore includes the issue of constitutional regulations and their impact on the participation of women in the governments of both surveyed countries, their national parliaments, and the European Parliament. The current democratic deficit can be viewed from the point of view of underrepresentation of women in political structures. The participation of women increases the legitimacy of democratic institutions and contributes to reducing gender inequalities in public life. Building awareness of the role of public institutions in the field of equal opportunities regardless of gender corresponds to the principle of social justice, according to which women and men should have equal access to high offices, including the national and European parliaments. Equality and justice are the core values and essence of democracy. A feature of particular importance is gender equality. A reliable basis for defining it is provided by the constitution, therefore the article presents how its provisions may have an impact on women’s participation in the political sphere.