Problemy wychowawcze w relacjach matka – dziecko na przykładzie wybranej współczesnej prozy polskiej

W komunikacie zwracam uwagę na problemy wychowawcze w relacjach matki z dzieckiem na przykładzie wybranej współczesnej prozy polskiej adresowanej głównie do nastoletniego czytelnika. Bohaterkami powieści Barbary Ciwoniuk Musisz to komuś powiedzieć; Grzegorza Kasdepke Poradnik hodowcy aniołów; Joanny Jagiełło Kawa z kardamonem; Ewy Nowackiej Małe kochanie, wielka miłość; Anny Onichimowskiej Najwyższa góra świata są dziewczyny–nastolatki odczuwające dojmujący brak bliskości relacji z matką, cierpiące na niedobór witaminy M (miłości). Analizowana literatura dotyka problemu samotnego, niedojrzałego czy wręcz toksycznego macierzyństwa i wynikającego z niego osamotnienia dziecka, które rozumiane jest jako stan dyskomfortu psychicznego dziecka, zainicjowany brakiem bliskich więzi z rodzicami, poczuciem niezaspokojonej potrzeby bezpieczeństwa, uznania, a przede wszystkim miłości1 . Zauważyłam i wyróżniłam w analizowanej literaturze cztery typy matek: 1. Matki niedojrzałe do swojej roli, które określiłam jako matki „jak nastolatki”, następnie 2. Nastoletnie matki, 3. Matki sfrustrowane i cierpiące na emocjonalne zaburzenia oraz 4. Matki adopcyjne. W powieściach zwraca uwagę fakt, jak pełne skomplikowanych wyborów jest życie nastolatka, jak trudno mu samemu uporać się z niektórymi i jak bardzo w tym okresie potrzebne jest mu emocjonalne wsparcie bliskich osób, ich autorytet i pozytywne wzorce wychowawcze.

The eternal longing of educators was a dream of using the books to guide the thoughts and actions of pupils and shape them according to the established model. Examples of Polish prose for young readers presented in this paper, are images of difficult relationships between mothers and children. The selected books can drive strong emotions during the reading to both generations- the parents and children. These books are also for a common reading and for common “purification”. The author indicates certain patterns and “not- patterns” in the relationships of mothers with their children serving, for a large extent, a function of education (mother like “teenagers”, teenage mothers, frustrated mothers, adoptive mother).