(Un)translatability of culture-bound elements in AVT

The author focuses on two modes of audiovisual translation – dubbing and voice-over. The aim of this paper is to dispel the myth of absolute cultural non-translatability, and excerpts from films about super heroes are examined to this purpose. An audiovisual translator faces many challenges, and translation strategies for texts characterised by cultural elements are not only helpful but indispensable in facilitating the translation process. One such strategy is adaptation, which proves to be highly effective and contributes to the positive reception of films by their intended viewers. The correct interpretation of the cultural fragments determines the accessibility of the language and can contribute to enhancing the humorous effect in the Polish language version. The analyzed movie excerpts demonstrate that the Polish versions contain creative and sometimes unexpected translational ideas for adapting the source-culture elements to the target culture, resulting in dialogue that is appreciated by Polish viewers.

Autorka artykułu skupia się na dwóch technikach tłumaczenia audiowizualnego – na dubbingu i filmie z lektorem. Celem pracy jest obalenie mitu o absolutnej nieprzekładalności kulturowej, zaś badaniem zostały poddane fragmenty filmów o super bohaterach. Tłumacz audiowizualny musi stawić czoło wielu wyzwaniom, jednakże strategie stosowane do przekładów tekstów nacechowanych kulturowo są pomocne, a wręcz niezbędne w procesie przekładu. Jedną z takich strategii jest adaptacja, która jest efektywna i przyczynia się do pozytywnego odbioru filmu przez widza docelowego. Właściwa interpretacja fragmentów kulturowych warunkuje przystępność języka i może przyczynić się do wzmocnienia efektu humorystycznego w Polskiej wersji językowej. Analizowane przykłady pokazują, że tłumacze wykazali się kreatywnością a ich wybory translatorskie nierzadko były zaskakujące, co zostało docenione przez odbiorców.