Wprowadzenie. W 2021 roku, 7 września, minęło 30 lat od dnia, kiedy w 1991 roku Sejm RP X kadencji przyjął Ustawę o systemie oświaty, której zapisy umożliwiły spełnianie przez dzieci i młodzież obowiązku szkolnego i nauki poza szkołą, głównie w domu rodzinnym. Stowarzyszenie Edukacji w Rodzinie szacuje, że pod koniec 2021 roku edukacją domową zostanie objętych ponad 20 tys. dzieci w naszym kraju. W artykule dokonano krótkiego przeglądu polskich badań i przedstawiono z perspektywy rodziny ten model edukacji alternatywnej.
Cel. Przedstawienie perspektywy matek, które praktykują edukację domową.
Materiały i metody. Źródłem danych badawczych są wywiady przeprowadzone z siedmioma matkami oraz analiza zawartości wybranych polskojęzycznych zasobów internetowych na temat homeschoolingu.
Wnioski. W oddziaływaniach rodzicielskich w obszarze edukacji pozaszkolnej i domowej to matki przejawiają szersze kompetencje, zwłaszcza w kwestiach związanych z dydaktyką nauczania: planują formy pracy dzieci, dostarczają materiałów, doszkalają się, aktywnie poszukują wiedzy, jak efektywnie uczyć. Kobiety, które udzieliły wywiadu, oceniają zaangażowanie swoich partnerów w wychowanie i kształcenie domowe jako wystarczające. Z narracji uczestniczek badań wyłania się pozytywny obraz ich macierzyństwa i rodzicielstwa mocno zaangażowanego w edukację dzieci. Organizują im właściwe środowisko rozwoju i nauki, nie akceptują dyrektywnego stylu nauczania, poszukują własnych metod pracy. Matki są ugruntowane w swoich wyborach, przekonane, że profesjonalnie konstruują drogi edukacyjne swoich dzieci, bardziej niż na wynikach egzaminów końcowych zależy im na rozwijaniu zainteresowań i talentów dzieci. Rozmówczynie nie ukrywały, że edukacja domowa wymaga wysiłku, odwagi, ale nie traktowały swojego zaangażowania w kategorii poświęcenia czy wyrzeczenia, a raczej jako świadomy wybór lub wymóg czasów, przy czym najsilniej podkreślały niewydolność polskiej szkoły w zapewnieniu edukacji dobrej jakości.
Home education, according to art. 16 sec. 8 to 14 of the Act of 7 1991, on the education system is one possible way to fulfi l the compulsory education requirement in Poland. The Education in the Family Association estimates that at the end of 2021, over 20,000 Polish children will be home-schooling. The article provides a brief review of Polish research and presents this model of alternative education from the perspective of the family.
Aim. Presentation of the perspective of mothers who practice home education.
Materials and methods. The source of research data are interviews with 7 mothers, and an analysis of the content of selected Polish-language online resources on homeschooling.
Conclusions. In parental infl uences in the area of out-of-school, and home, education, mothers evince broader competences, especially in matters related to didactics of teaching: planning forms of child working, providing materials, learning, actively seeking knowledge on how to teach effectively. Interviewed mothers rate their partners’ commitment to upbringing and home-schooling as suffi cient. From the narrative of the participants of the research, a positive picture emerges of their motherhood and parenthood strongly involved in the education of children. They organize the right environment for their development and learning, do not accept the directive style of teaching, and look for their own methods of work. Mothers are grounded in their choices, they are convinced that they professionally construct educational paths of their children, and, more than the results of the fi nal exams, they care about developing the interests and talents of children. The interlocutors did not deny that home education requires effort and courage, but they did not treat their commitment in terms of self-sacrifi ce, or renunciation, rather, it was their conscious choice or as a requirement of the times; however, at the same time, they most strongly emphasized the ineffi ciency of the Polish school in providing good quality education.
