Nanocząstki ditlenku tytanu – dopuszczalne poziomy narażenia zawodowego

Ditlenek tytanu (TiO₂) jest produkowany w Polsce jako substancja wielkotonażowa. Wykorzystywany jest przede wszystkim jako pigment do farb i lakierów, tworzyw sztucznych oraz papieru, ale także jako dodatek do żywności i farmaceutyków. Coraz szersze zastosowanie znajdują nanocząstki TiO₂ – głównie w kosmetykach, tkaninach i tworzywach sztucznych – jako bloker promieniowania ultrafioletowego. Zwiększa się tym samym ryzyko narażenia pracowników na nanocząstki ditlenku tytanu w środowisku pracy. Ze względu na brak odpowiednich metod pomiarowych oraz wyodrębnionej frakcji nanoobiektów, dla których mogą być opracowywane normatywy higieniczne, nie ustalono najwyższych dopuszczalnych stężeń w powietrzu środowiska pracy dla cząstek < 100 nm, które w głównej mierze są odpowiedzialne za potencjalnie szkodliwe działanie ditlenku tytanu. Eksperci Narodowego Instytutu Bezpieczeństwa i Higieny Pracy (National Institute for Occupational Safety and Health – NIOSH) zaproponowali dopuszczalny poziom narażenia dla nanocząstek ditlenku tytanu w wysokości 0,3 mg/m³, a eksperci Organizacji Rozwoju Nowych Energii i Technologii Przemysłowych (New Energy and Industrial Technology Development Organization – NEDO) – 0,6 mg/m³. Autorzy niniejszego opracowania na podstawie dostępnych danych i w oparciu o obowiązujące metody wyznaczania wartości normatywów higienicznych w Polsce oszacowali, że wartość najwyższego dopuszczalnego stężenia (NDS) w powietrzu środowiska pracy dla nanocząstek TiO₂ może wynosić 0,3 mg/m³. Med. Pr. 2014;65(3):407–418

Titanium dioxide (TiO₂) is produced in Poland as a high production volume chemical (HPVC). It is used mainly as a pigment for paints and coatings, plastics, paper, and also as additives to food and pharmaceuticals. Titanium dioxide nanoparticles are increasingly applied in cosmetics, textiles and plastics as the ultraviolet light blocker. This contributes to a growing occupational exposure to TiO₂ nanoparticles. Nanoparticles are potentially responsible for the most adverse effects of titanium dioxide. Due to the absence of separate fraction of nanoobjects and appropriate measurement methods the maximum admissible concentrations (MAC) for particles < 100 nm and nano-TiO₂ cannot be established. In the world there are 2 proposals of occupational exposure levels for titanium dioxide nanoparticles: 0.3 mg/m³, proposed by the National Institute for Occupational Safety and Health (NIOSH), and 0.6 mg/m³, proposed by experts of the New Energy and Industrial Technology Development Organization (NEDO). The authors of this article, based on the available data and existing methods for hygiene standards binding in Poland, concluded that the MAC value of 0.3 mg/m³ for nanoparticles TiO₂ in the workplace air can be accepted. Med Pr 2014;65(3):407–418