Narażenie konserwatorów malarstwa na substancje chemiczne występujące w powietrzu środowiska pracy

Wstęp: W artykule przedstawiono wyniki badań ilościowych substancji chemicznych występujących w powietrzu stanowisk pracy konserwatorów malarstwa. Materiały i metody: Badania przeprowadzono w 6 muzealnych pracowniach konserwacji malarstwa. Próbki powietrza do badań pobierano na różnych etapach prac konserwatorskich (czyszczenie, dublowanie, impregnacja, werniksowanie, retusz). Analizę ilościową substancji chemicznych w pobranych próbkach powietrza prowadzono metodą chromatografii gazowej z detekcją płomieniowo-jonizacyjną (gas chromatography with flame ionization detector - GC-FID). Wyniki: Podczas badań w powietrzu środowiska pracy konserwatora malarstwa substancje takie, jak toluen, 1,4-dioksan, terpentyna i benzyna do lakierów występowały w stężeniach znacznie przekraczających wartości normatywów higienicznych. Narażenie na te same czynniki chemiczne podczas wykonywania podobnych czynności w badanych pracowniach było różne. To zróżnicowanie wynika ze sposobu wymiany powietrza w pomieszczeniach (rodzaju wentylacji i jej sprawności), wielkości obiektu poddawanego konserwacji, ale także od sposobu prowadzenia prac przez pracowników i stosowania środków prewencji. Wnioski: Podczas wykonywania prac konserwatorskich pary niektórych rozpuszczalników organicznych występują w powietrzu w ilościach znacznie przekraczających najwyższe dopuszczalne stężenia, stanowiąc zagrożenie dla zdrowia pracowników. Med. Pr. 2014;65(1):33–41

Background: This paper presents the results of the quantitative study of the airborne chemical substances detected in the conservator's work environment. Material and Methods: The quantitative tests were carried out in 6 museum easel paintings conservation studios. The air test samples were taken at various stages of restoration works, such as cleaning, doubling, impregnation, varnishing, retouching, just to name a few. The chemical substances in the sampled air were measured by the GC-FID (gas chromatography with flame ionization detector) test method. Results: The study results demonstrated that concentrations of airborne substances, e.g., toluene, 1,4-dioxane, turpentine and white spirit in the work environment of paintings conservators exceeded the values allowed by hygiene standards. It was found that exposure levels to the same chemical agents, released during similar activities, varied for different paintings conservation studios. It is likely that this discrepancy resulted from the indoor air exchange system for a given studio (e.g. type of ventilation and its efficiency), the size of the object under maintenance, and also from the methodology and protection used by individual employees. Conclusions: The levels of organic solvent vapors, present in the workplace air in the course of painting conservation, were found to be well above the occupational exposure limits, thus posing a threat to the worker's health. Med Pr 2014;65(1):33–41