The External Border Policy of the European Union – New Theoretical Approach

The paper presents a proposal of a new perspective as regards the way of defining the EU’s policy concerning the functional dimension of its borders. Thus, it comprises a counterproposal to the narrow definition of the whole policy, limited to the issues of border control and the principles of border crossing. In this approach, the EU’s border policy constitutes a kind of political framework for three programmes, implemented under three separate sectors of this policy, programmes of the EU activity oriented towards: cross-border cooperation of local communities; the establishment of tightened control and border protection and finally the stabilisation of the EU outside its borders. This is a three – dimensional, internally diverse policy of the EU, the implementation of which – depending on the dimension – is carried out by means of financial, legal or political instruments. This proposal constitutes a more complex approach to the analysis of the EU policy towards its borders and provides the opportunity to consider a particular EU border from the perspective of the level of isolation of border areas, the degree of permeability of the border control regime and of the “friendliness” or “hostility” of relations with neighbouring countries. It seems that such a perspective can better convey the diverse character of the EU’s external borders and determine their actual level of openness or closeness.

Artykuł przedstawia propozycję nowego spojrzenia na sposób definiowania unijnej polityki odnoszącej się do funkcjonalnego wymiaru jej granic zewnętrznych. Stanowi tym samym kontrpropozycję dla wąskiego definiowania zakresu tej polityki, ograniczanego do kwestii kontroli granicznych i zasad przekraczania granic. W ujęciu tym polityka granic UE stanowi rodzaj politycznej ramy dla trzech, prowadzonych na gruncie odrębnych polityk sektorowych, programów unijnych działań ukierunkowanych na: – współpracę transgraniczną społeczności lokalnych, mieszkających na terenach przygranicznych; – ustanowienie wzmocnionych kontroli i ochrony granic; – stabilizację unijnej (za)granicy. Jest to trójaspektowa, wewnętrznie zróżnicowana polityka, której realizacja – w zależności od aspektu – odbywa się za pomocą instrumentów finansowych, prawnych bądź politycznych. Propozycja ta stanowi bardziej kompleksowe podejście do analizowania unijnej polityki wobec granic zewnętrznych i daje możliwość spojrzenia na poszczególne odcinki tych granic pod kątem poziomu izolacji obszarów przygranicznych, stopnia „szczelności” reżimu kontroli granic oraz „przyjazności” bądź „wrogości” relacji utrzymywanych z państwami sąsiedzkimi. Wydaje się, że taka perspektywa w większym stopniu jest w stanie oddać zróżnicowany charakter poszczególnych odcinków unijnych granic zewnętrznych oraz określić, jaki jest ich rzeczywisty stopień otwartości bądź zamkniętości.