Rewitalizować czy adaptować obiekty pogórnicze - rozważania teoretyczne

Artykuł jest próbą usystematyzowania nazewnictwa w przypadku procesów zagospodarowania obiektów pogórniczych. Głównym celem rozważań jest wskazanie zasadności posługiwania się pojęciami adaptacji i rewitalizacji w odniesieniu do nieczynnych obiektów pogórniczych. Porównań dokonano zestawiając funkcjonujące w literaturze definicje wspomnianych pojęć. W przypadku rewitalizacji konieczne było zestawienie najbardziej reprezentatywnych definicji tego procesu zaczerpniętych z takich dziedzin, jak architektura, urbanistyka, geografia miast czy ekonomia. Uzyskane w ten sposób informacje posłużyły do porównania zakresu pojęciowego rewitalizacji oraz procesu adaptacji. Porównań dokonano na pięciu płaszczyznach: podmiotu, celu podmiotów odpowiedzialnych, przestrzeni (płaszczyzn) i narzędzi. Wykazano, że niezasadne jest używanie definicji adaptacji i rewitalizacji zamiennie, gdyż różnią się one znacznie głównie w aspekcie celu, przestrzeni i narzędzi. [...]. Podsumowując: rewitalizacja jest procesem, który doskonale sprawdza się w przypadku "odnowy miast", gdzie zniszczoną tkankę należy odbudować, przebudować, sprawić aby powróciły procesy i funkcje, które zanikły. Natomiast w przypadku, kiedy problem dotyczy przestrzeni poeksploatacyjnej, często niezabudowanej, gdzie konieczna jest całkowita zmiana funkcji terenu pogórniczego, dużo lepszym pojęciem jest adaptacja. Prostota definicji, jasno sformułowany podmiot, cele i kierunki działania to podstawowe zalety definicji adaptacji.

The article attempt and systematizes nomenclature concerning settle post-mining objects. In this article the most important indication is legitimacy of using adaptation and revitalization concepts relevant to post-mining objects. The concepts widespread in literature were compared. For revitalization, different definitions from architecture, urban, geography of the city and economy, was setting up. Only one definition was take into account for adaptation. Comparison was analyzed in five areas: subject, target, contractors, space and tools. It was found that the definitions of revitalization and adaptation are neither identical nor complementary. Adaptation is characterized by creation of new product based on post-mining object and uses tools adjusted to post-mining objects profile. In case of revitalization it is impossible to carry out this process in case of this post-mining objects because there are no possibilities to reach the same conditions as before exploitation. Summary. Revitalization is correct definition for city renovation where destroyed city space should be rebuilt and disappearing function must be restored. On the other hand, when the subject of consideration is post-exploitation area without buildings where the function must be changed adaptation it is better definition.