Nieczynne kamieniołomy we wschodniej części synklinorium północnosudeckiego jako źródło informacji o jego rozwoju

W artykule przedstawiono trzy nieczynne kamieniołomy, w których można obserwować zapis procesów istotnych dla formowania się synklinorium północnosudeckiego. Struktura ta będąca efektem inwersyjnej, laramijskiej deformacji serii osadowo-wulkanicznej basenu postwaryscyjskiego jest stosunkowo uboga w odsłonięcia naturalne, ale dzięki intensywnej, trwającej od średniowiecza, eksploatacji kamieni budowlanych istnieje tu szereg porzuconych kamieniołomów. Zaprezentowano trzy z nich dające wgląd w pierwsze stadia formowania się basenu sedymentacyjnego przy północnym uskoku rowu Świerzawy, wulkanizm ryolitowy czerwonego spągowca - Organów Wielisławskich i efekty laramijskiej inwersji w rejonie Kruczych Skał w pobliżu uskoku Jerzmanic.

The article presents three closed quarries, in which one can observe a record of processes essential for the formation of the North Sudetic Synclinorium. This structure, which is the result of the Laramic inversion of the post-Variscan basin filled with sedimentary and volcanic series, is relatively poor in natural exposures, but thanks to the intense exploitation of building stones, lasting since the Middle Ages, there are a number of abandoned quarries here. Three of them are presented, giving an insight into: the first stage of the formation of the sedimentary basin at the northern fault of the Świerzawa Graben, the volcanism of the Rotliegend - Wielisławka Organs, and the effects of the Laramian inversion in the area of Krucze Skały close the Jerzmanice Fault.