Dezinformacja i propaganda orężem wojny kognitywnej

Wojna kognitywna wyewoluowała z wojny psychologicznej. Tym samym stanowi więc ona integralną część wojny informacyjnej. Polegające, m.in. na wprowadzeniu przeciwnika w błąd i przejęciu kontroli nad jego myślami zmagania na płaszczyźnie informacyjnej nie są przy tym czymś nowym. Towarzyszyły one ludzkości niemal od zarania jej dziejów. Zachodząca na przełomie XX i XXI wieków rewolucja naukowo – techniczna dała wojnie informacyjnej nowe narzędzia umożliwiające skuteczniejsze oddziaływanie informacyjne na przeciwnika w tym wykreowanie pożądanej przez agresora wizji rzeczywistości. Temu celowi służy właśnie wojna kognitywna. Szerokie zastosowanie w tej wojnie znajdują wykorzystywane przy kreowaniu wirtualnej rzeczywistości techniki komputerowe oraz inwazyjne i bezinwazyjne interfejsy mózg – maszyna. Jednak nadal głównym orężem wojny kognitywnej pozostają takie „klasyczne” metody oddziaływania na emocje, postawy i zachowania człowieka jak dezinformacja i propaganda, których skuteczność znacznie wzmocniły nowoczesne technologie z zakresu IT oraz osiągnięcia neuronauki. Celem niniejszego artykułu jest nie tylko opisanie wojny kognitywnej i związanych z nią zagrożeń. Podjęta została w nim również próba wypracowania sposobów obrony przed atakami kognitywnymi. Wykazane zostało także, iż pojawienie się wykorzystującej osiągnięcia współczesnej nauki, w szczególności cybernetyki, informatyki, neurologii i psychologii wojny kognitywnej potwierdza clausewitzowską zasadę, iż każda epoka ma swoje wojny. Metodami badawczymi zastosowanymi przy pisaniu niniejszego artykułu są metoda analizy systemowej oraz w mniejszym zakresie, metoda analizy dyskursu publicznego.

Cognitive warfare evolved from psychological warfare. Thus, it is an integral part of the information war consisting of, i.a., misleading your opponent and taking control of his thoughts. Such actions have accompanied humanity almost since the beginning of its history. The scientific and technological revolution taking place at the turn of the 20th and 21st centuries gave information warfare new tools enabling a more effective information impact on the enemy, including the creation of a vision of reality desired by the aggressor. This is what cognitive warfare is all about. Computer techniques and invasive and non-invasive brain-machine interfaces are widely used in this war. However, the main weapons of cognitive warfare are still such "classic" methods of influencing human emotions, attitudes and behaviour as disinformation and propaganda, the effectiveness of which has been significantly strengthened by modern technologies in the field of IT and the achievements of neuroscience. The purpose of this article is not only to describe cognitive warfare and the risks associated with it, but most importantly, it attempts to develop methods of defence against cognitive attacks. The article also highlights that the emergence of cognitive warfare, which uses the achievements of modern science, in particular cybernetics, computer science, neuroscience and psychology, confirms the Clausewitzian principle that every age has its own kind of war. The research methods used in the writing of this article are the system analysis method and, to a lesser extent, the public discourse analysis method.