Prawne aspekty konfliktu w Górskim Karabachu: stan obecny i perspektywy

Poniższy artykuł podejmuje kilka prawnych problemów związanych z separatystyczną prowincją Azerbejdżanu – Górskim Karabachem. Ormianie twierdzą, że w 1991 roku Górski Karabach skutecznie opuścił Azerbejdżan i stanowi obecnie oddzielne państwo, podczas gdy Azerowie twierdzą, że była to nielegalna, zbrojna secesja, zaś de jure obszar ten pozostaje pod jurysdykcją Azerbejdżanu. W artykule poddano analizie wszystkie główne argumenty prawne podnoszone przez strony sporu. Stwierdzono, że na gruncie prawa radzieckiego secesja była dokonana w sposób naruszający prawo. Na gruncie prawa międzynarodowego ogółem zasada integralności terytorialnej ma pierwszeństwo przed zasadą samostanowienia narodów, aczkolwiek wszystkie mniejszości, także ludy i grupy etniczne, muszą mieć zagwarantowane w danym państwie prawo do zapewnienia rozwoju społecznego, gospodarczego i kulturalnego. Choć Azerbejdżan ma prawo roszczenia o sprawowanie jurysdykcji nad spornym obszarem, to niezbędne jest zagwarantowanie przez jego władze przestrzegania paktów praw człowieka i Europejskiej konwencji praw człowieka.

The following study picks up some important legal problems related to the conflict over Nagorno-Karabakh – an Azerbaijani separatist province. The Armenians claim that in 1991 Nagorno-Karabakh effectively abandoned Azerbaijan and declared independence, while the Azeris argue that an armed secession was illegal and the disputed territory de jure remains under their jurisdiction. The paper pays particular attention to the main legal arguments that have been raised by both parties to the conflict. It asserts that under Soviet law the secession of Nagorno-Karabakh was not admissible. Pertain to the contemporary public international law the discussion starts with the conclusion that the principle of territorial integrity prevails over the principle of the self-determination of the peoples. However, all minorities, including the peoples and ethnic groups, should enjoy the right to the social, economic and cultural development. Even though Azerbaijan can claim the right to exercise jurisdiction over disputed territory, it should fulfill all duties of a state under the international covenants of civil, economic, social and cultural rights and the European Human Rights Convention.