Charakterystyka oraz powojenne przeobrażenia wybranych wrocławskich obiektów willowych z dorobku firmy Simon & Halfpaap

W artykule przedstawiono charakterystykę wybranych obiektów willowych znajdujących się w dorobku prężnie działającej na przełomie XIX i XX w. spółki Simon & Halfpaap, zlokalizowanych na terenie Wrocławia. Omówiono też skutki częstych po wojnie zmian ich funkcji, niekontrolowanych przebudów, wtórnych podziałów na mniejsze lokale mieszkalne (na co wpływała zła sytuacja mieszkaniowa), czy w skrajnych przypadkach adaptacji na budynki gospodarcze. W ocalałych przedwojennych willach dostrzec można obecnie liczne ślady zaniedbania, modernizacje, które nie współgrają z pierwotnym charakterem obiektów, zniszczenie detali architektonicznych oraz uzupełnienia w zakresie stolarki okiennej przez elementy nieprzedstawiające żadnej wartości architektonicznej. Pomimo to w zachowanych obiektach widoczne są jeszcze dekoracyjne elementy konstrukcyjne dawnych reprezentacyjnych domów oraz najstarsze mury, na których zostały wzniesione. Na przestrzeni lat budynki, o których mowa, zostały uznane za zabytki i objęte są pełną opieką konserwatorską. Ten fakt i rosnąca świadomość oraz zainteresowanie przedwojennymi obiektami willowymi przez potencjalnych inwestorów są czynnikiem sprawczym wielu poprawnych konserwatorsko remontów (np. willa przy ul. Witelona 10), co pozwala żywić nadzieję, że podobny los spotka kolejne, obecnie zaniedbane wille z potencjałem i indywidualnym wyrazem architektonicznym.

The article presents the characteristics of selected villa objects in the achievements of the thriving company of Simon & Halfpaap, located in Wrocław. The effects of frequent post-war changes of their functions, uncontrolled conversions, secondary divisions into smaller dwellings (which was affected by the poor housing situation) or in extreme cases of adaptation into outbuildings were also described. In the remaining pre-war villas, it is now possible to see numerous traces of neglect, modernizations which do not harmonize with the original nature of the objects, the destruction of architectural details and supplements in the field of window frames by elements that do not represent any architectural value. Nevertheless, the preserved structures still show decorative structural elements of former representative houses and the oldest walls on which they were built. Over the years, the buildings described in the article have been deemed as monuments and are under full conservation care. This fact and the growing awareness and interest in pre-war villa buildings by potential investors are factors of many corrective renovations (eg. villa at 10 Witelona Street), which allows us to think that a similar destination will be met by succesive, neglected villas with potential and individual architectural expression.