Wpływ wybranych cytokinin na mikropropagację Salvia officinalis

Szałwia lekarska (Salvia officinalis) jest rośliną o bardzo szerokich właściwościach leczniczych, wśród których najistotniejsze to działanie odkażające, przeciwzapalne i przeciwpotne. Wyciągi z szałwii regulują pracę układu pokarmowego, obniżają poziom cukru we krwi, a także są silnym lekiem antyseptycznym unieczynniającym toksyny bakteryjne oraz hamującym rozmnażanie wielu rodzajów bakterii Gram dodatnich i Gram ujemnych, także odpornych na antybiotyki. Swoje wszechstronne zastosowanie szałwia zawdzięcza olejkowi eterycznemu o złożonym składzie, zawierającym m.in. tujon, cyneol, kamforę, borneol i pinen. Oprócz tego występują w nim garbniki katechinowe, trójterpeny, flawonoidy, gorycze (karnozol), kwasy organiczne, a także witaminy B1, C, PP oraz karoteny. Techniki in vitro umożliwiają masowe namnażanie wyselekcjonowanych roślin o najlepszych parametrach leczniczych lub roślin o nowych cechach uzyskanych na drodze transformacji. Celem badań było określenie wpływu wybranych cytokinin na wydajność mikropropagacji szałwii. Materiał do badań stanowiły eksplantaty wierzchołkowe szałwii, odmiany Bona. Hodowlę prowadzono na pożywkach Murashige Skoog (MS), zawierających różne stężenie kinetyny, BAP oraz zeatyny (2, 5, 10 mg/l). Najlepszy współczynnik namnażania roślin otrzymano przy użyciu cytokininy BAP (3,5–3, w zależności od stężenia), jednak zbyt duży odsetek zwitryfikowanych roślin skłonił do obniżenia poziomu tego fitohormonu. Wydajność i stabilność mikropropagacji przy użyciu BAP w stężeniu 0,3 mg/l sprawdzono podczas długookresowej hodowli (do pokolenia n-6). Praca obejmuje również zastosowanie cytokininy meta-Topolina (mT) jako alternatywy do fitohormonu BAP. Najlepsze rezultaty w mikropropagacji szałwii uzyskano przy zastosowaniu pożywki modyfikowanej 0,3 mg/l BAP. Współczynnik namanażania w tym przypadku oscylował w granicach 2,4–3,4 w kolejnych cyklach namnożeniowych.

Common sage (Salvia officinalis) is a plant with a very wide range of healing properties, from which the most important are disinfecting, anti-inflammatory and antisudoral effects. Sage extracts regulate the digestive system and increase blood sugar level. They are also a strong antiseptic medicine which inactivates bacterial toxins and inhibits reproduction of many Gram-positive and Gram-negative bacteria, including the antibiotic-resistant ones. Sage owes its versatile properties to its essential oil composition containing among others thujone, cineole, camphor, borneol and pinene. Apart from the above, it also contains catechins, triterpene, flavonoids, carnosol and organic acids, vitamins B1, C, PP and carotene. Use of in vitro techniques enables mass propagation of selected plants with the best healing parameters or plants with new features gained through transformation. The aim of the study was the determination of the influence of selected cytokinins on micropropagation efficiency of S. officinalis. Materials for research were apical explants of sage cultivar Bona. The cultivation was conducted on the Murashige Skoog (MS) medium, containing different concentration of kinetin, BAP and zeatin (2, 5, 10 mg/ml). The best plant multiplication rate was obtained by using cytokinin BAP (3.5–3, depending on the concentration), however an excessive percentage of vitrificated plants limited the use of this phytohormone. Effectiveness and stability of the micropropagation using BAP at concentration 0.3 mg/l was verified during long term cultivation (to n-6 subculture). The work also included use of cytokinin meta-Topolin as alternative for BAP phytohormone. The best results in the sage micropropagation process were obtained by the application of medium with 0.3 mg/l of BAP. In this case multiplication rate varies between 2.4 and 3.4 during the successive propagation cycles.