La question polonaise au cours de la Grande Guerre et pendant la Conférence de la Paix – perspective française

La question polonaise n’a suscité guère d’intérêt en France après le Congrès de Vienne, et son importance diminua après la guerre franco-prussienne. Des deux camps politiques qui luttèrent pour l’indépendance pendant la Première Guerre mondiale, l’un fonda sa stratégie sur la coopération avec la Russie qui s’est vite avéré vaine (Dmowski), l’autre sur l’action militaire aux côtés de la monarchie austro-hongroise (Piłsudski). La France, quant à elle, perçoit au début de la guerre l’indépendance polonaise comme une menace, car inacceptée par la Russie et son autonomie au sein de l’Empire comme la meilleure solution. L’intérêt français pour une Pologne indépendante comme rempart contre l’Allemagne commence en 1917 avec le manifeste du Comité national polonais. Vers la fin de la guerre, les intérêts nationaux de la France et de la Pologne, car ce sont eux qui déterminent la politique et non les sentiments, commencent à converger. Le soutien à la Pologne lors de la conférence de paix est lié à la volonté d’affaiblir l’Allemagne. Il faut cependant nuancer ce propos, car une analyse détaillée montre que dans le cas de l’annexion de Dantzig et de la Haute-Silésie, la France a soutenu une position britannique prudente et moins favorable.

The Polish question did not arouse much interest in France after the Congress of Vienna, and its importance decreased after the Franco-Prussian War. Both political camps fighting for independence during the First World War based their strategies on cooperation with Russia, which soon proved futile (Dmowski), or on armed action on the side of Austria-Hungary (Piłsudski). France, on the other hand, saw Polish independence not accepted by Russia as a threat at the beginning of the war, and its autonomy within the Empire as the best solution. Its interest in an independent Poland as a bulwark against Germany began in 1917 with the manifesto of the Polish National Committee. Towards the end of the war, the national interests of France and Poland, for it was these and not feelings that determined policy, began to converge. Support for Poland at the peace conference was linked to the desire to weaken Germany. However, this must be qualified, because a detailed analysis shows that in the matter of the membership of Danzig and Upper Silesia, France supported the cautious and less favorable British position.

Kwestia polska nie budziła we Francji dużego zainteresowania po kongresie wiedeńskim, a jej znaczenie spadło po wojnie francusko-pruskiej. Dwa obozy polityczne walczące o niepodległość podczas I wojny światowej oparły swoje strategie na współpracy z Rosją, co szybko okazało się jałowe (Dmowski) lub na czynie zbrojnym u boku Austro-Węgier (Piłsudski). Francja uznawała natomiast w początkowej fazie wojny niepodległość Polski nieakceptowaną przez Rosję za zagrożenie, a za najlepsze rozwiązanie – jej autonomię w ramach imperium. Jej zainteresowanie Polską niepodległą jako zaporą przeciw Niemcom zaczęło się w 1917 r. wraz z manifestem Komitetu Narodowego Polskiego. Pod koniec wojny interesy narodowe Francji i Polski, bo to one, a nie uczucia, decydują o polityce, zaczęły być zbieżne. Poparcie dla Polski podczas konferencji pokojowej wiązało się z wolą osłabienia Niemiec. Trzeba je jednak niuansować, bo szczegółowa analiza ukazuje, że w sprawach przynależności Gdańska i Górnego Śląska, Francja wsparła ostrożne i mniej korzystne stanowisko brytyjskie.