Krytyczne spojrzenie na promowanie demokracji

Za jedno z najbardziej znaczących przemian w polityce światowej w XX wieku uznaje się globalne rozprzestrzenianie się demokracji. Ze względu na (jak się wydawało) silne zależności pomiędzy ustrojem demokratycznym i wolnym rynkiem promowanie demokracji zaczęło być coraz częstszym zjawiskiem, realizowanym przez coraz większą liczbę międzynarodowych aktorów. Celem niniejszego artykułu jest krytyczne spojrzenie na promowanie demokracji. Ważne jest przy tym pokazanie, jakie podmioty promują demokrację, jak również przedstawienie głównych celów im przyświecających i narzędzi wykorzystywanych, aby finalnie skupić się na krytycznej analizie zjawiska promowania demokracji, z przytoczeniem najważniejszych argumentów pojawiających się na ten temat zarówno w dyskursie naukowym, jak i politycznym. W artykule wyodrębniono kluczowe czynniki wpływające na osłabienie promowania demokracji za granicą, wskazując na: ograniczoną zdolność wpływania podmiotów międzynarodowych na proces demokratyzacji poszczególnych państw, który uzależniony jest od wielu czynników wewnętrznych; spadek wiarygodności, zaufania do promotorów demokracji (zwłaszcza do USA) oraz konflikt celów i interesów pomiędzy nadawcami i odbiorcami.

The global spread of democracy is considered one of the most remarkable changes in world politics in the 20th century. Due to the strong correlation between the democratic system and the free market, democracy promotion began to become a more common practice, carried out by an increasing number of international actors. The purpose of this article is to take a critical view of democracy promotion. In doing so, it is important to show which actors are promoting democracy, as well as to present their main objectives, in order to finally focus on a critical analysis of the phenomenon of democracy promotion, with a reference to the most important arguments appearing on the subject, both in academic and political discourse. The article singles out key factors affecting the weakening of democracy promotion abroad, pointing to: the limited ability of international actors to influence the democratization process of individual countries, which depends on a number of internal factors; the decline in credibility, trust in democracy promoters (especially the US), and the conflict of goals and interests.