Na efektywność operacji technologicznych lnu uprawianego na nasiona ma wpływ wiele czynników, w tym właściwości fizyczno-mechaniczne lnianej masy omłotowej (targanu). Celem badań było wyznaczenie wartości wskaźników charakteryzujących właściwości fizyczno-mechaniczne lnianej masy omłotowej, składającej się z nasion luzem, torebek nasiennych, źdźbeł słomy lnianej i chwastów, otrzymanej podczas wstępnego omłotu lnu przeznaczonego na nasiona. Badania obejmowały pomiary wilgotności bezwzględnej składników lnianej masy omłotowej, jej gęstości i podatności na deformację, współczynników tarcia, właściwości aerodynamicznych, wytrzymałości torebek nasiennych, składu frakcyjnego po omłocie i zapotrzebowania na ciepło do suszenia. Wykonano także klasyfikację nasion i domieszek według długości, grubości i szerokości. Stwierdzono, że wilgotność bezwzględna lnianej masy omłotowej wynosiła od 35 do 50%, w tym: nasion luzem – 15–27%, torebek nasiennych – 18–58%, części słomiastych – 30–65%, chwastów – 45–80%. Gęstość wysuszonego targanu wynosiła ok. 140 kg·m-3. Średnie wartości współczynników tarcia masy omłotowej wynosiły: wewnętrznego – 1,69, statycznego – 0,83, dynamicznego – 0,50. Opory aerodynamiczne przepływu powietrza przez masę omłotową zależały od grubości jej warstwy i były do niej proporcjonalne. Masa wody odparowanej z 1 t targanu (stosunek masy źdźbeł lnu do chwastów λ = 2:1) wynosiła 300–470 kg, a nakłady cieplne na jego suszenie – odpowiednio 2 226 500–3 478 400 kJ·t-1. Niszczenie torebek nasiennych mniej dojrzałych było łatwiejsze niż dobrze dojrzałych. Skład lnianej masy po domłocie, przeznaczonej do czyszczenia, wynosił: torebki nasienne – 1,1–36,0%, nasiona luzem – 28–67,2%, nasiona chwastów – 5,7–11,7%, plewy i domieszki pyliste – 9,5–31%, resztki źdźbeł i domieszki mineralne – 1,9–6,2%.
The efficiency of technological operations of flax growing for seed is affected by a lot of factors includ-ing the physical and mechanical properties of flax threshed mass (oakum). The aim of this study was to determine the values of the indicators characterizing the physical and mechanical properties of flax threshed mass (oakum) consisting of seed in bulk, boll of flaks, stalks of flax straw and weeds ob-tained during the prethreshing operation of flax grown for seed. The scope of the research included measurements of absolute humidity of flax threshed mass components consisting of: seed in bulk, boll of flax, fiber flax and weed admixtures as well as the threshed mass density and susceptibility to de-formation, flax boll friction coefficients, and the aerodynamic, thermal, and strength properties of the flax bolls, the fractional composition after threshing, and the lifting speed of the fluidization drying me-dium. There were also performed the classification of seed and admixtures according to their length, thickness and width. It was stated that the absolute humidity of the flax threshed mass ranged from 35 to 50% including: bulk seed – 15–27%, boll of flax – 18–58%, straw fraction – 30–65%, weed 45–80%. Oakum density amounted to about 140 kg·m-3. Average values of the threshed mass friction coefficients amounted to: the internal one – 1.69; static – 0.83; dynamic – 0.50. Aerodynamic re-sistance of the air flow through the threshed mass depended on the layer thickness and grew up pro-portionally. Thermal characteristics of threshed mass concerned: the mass of water evaporated from 1 t (ratio of flax stalks to weeds λ = 2:1) when compared to weed stalks of flax λ = 2:1), which amounted to 300–470 kg and thermal inputs that amounted to 2 226 500–3 478 400 kJ·t-1. Thermal characteris-tics of threshed mass concerned: the mass of water evaporated from 1 t (at the ratio of flax stalks to weed λ = 2:1), which amounted to 300–470 kg and heat inputs, which amounted to 2 226 500–3 478 400 kJ·t-1 respectively. Destruction of flax bolls less matured was easier than destruction of well ma-tured flax bolls. The composition of flax mass to be cleaned after complementary threshing was: 1.1–36.0% bolls, seeds bulk 28.0–67.2% 5.7–11.7% weed seeds, glums and dusty impurities 9.5–31.0%, stalks residues and mineral admixtures 1.9–6.2%.
