Początki społeczności żydowskiej w Strzelnie (1772/1773–1815)

Na Kujawach ludność żydowska zaczęła się osiedlać już w początku XV wieku, najpierw przede wszystkim w miastach królewskich, aby następnie licznie zamieszkać miasta prywatne. W ośrodkach dóbr kościelnych zazwyczaj w ogóle nie dopuszczano do osiedlania się Żydów. Do tej grupy zaliczało się również Strzelno, będące własnością tamtejszego klasztoru norbertanek. Sytuacja ta zmieniła się dopiero po 1772 roku, gdy w wyniku pierwszego rozbioru Polski miasto znalazło się pod zaborem pruskim. Pomimo początkowo nieprzyjaznego dla Żydów ustawodawstwa, za panowania Fryderyka II zaledwie tolerowanych, ta grupa ludności dość chętnie zaczęła napływać do miast, które dotychczas były dla niej zamknięte. Pierwsza informacja źródłowa o Żydach zamieszkujących Strzelno pochodzi z lat 1779–1780. Dowodzi to, że musieli się osiedlić już w drugiej połowie lat 70. XVIII wieku, prawdopodobnie w związku z pożarem dzielnicy żydowskiej w Inowrocławiu w 1775 roku. Początkowo odsetek ludności żydowskiej w Strzelnie oscylował wokół 3%, aby w okresie Księstwa Warszawskiego wzrosnąć do około 4%. Natomiast tuż po ponownym przejściu Strzelna pod władzę Prus liczba tamtejszych Żydów podwoiła się.

The Jewish population settled in Kuyavia as early as at the beginning of the 15th century, primarily in royal towns, and, later on, in large numers, also in private towns. As for church towns, Jews were usually not allowed to settle there at all. One of such towns was Strzelno, owned by the local Norbertine order. This situation did not change until 1772, when, as a result of the First Partition of Poland, the town came under Prussian control. Despite the initially unfriendly legislation for Jews, who were barely tolerated during the reign of Frederick II, this group of people quite willingly began to settle in towns that had hitherto been closed to them. The first source of information about Jews living in Strzelno dates back to 1779–1780. This proves that they must have settled in the second half of the 1870s, probably in connection with a fire in the Jewish quarter in Inowrocław in 1775. Initially, the percentage of the Jewish population in Strzelno oscillated around 3%, to rise to about 4% in the period of the Duchy of Warsaw. However, shortly after Strzelno came under Prussian rule again, the number of local Jews doubled.