Polish musical life in Great Britain during the Second World War

The present article is the first attempt to provide a comprehensive – as much as the available sources allow – presentation of Polish music in Great Britain during the war, without any claims to completeness. The main institution attracting Poles in London was, practically from the beginning of the war, Polish Hearth, founded by Polish artists, scholars and writers. The Polish Musicians of London association with Tadeusz Jarecki organised classical music concerts and published contemporary works by Polish composers. The organisation was instrumental in the founding of the London Polish String Quartet. The BBC Radio played a huge role in the popularisation of the Polish repertoire and Polish artists, broadcasting complete performances. What became an extremely attractive form of promoting Polish art were the performances of the Anglo-Polish Ballet, founded by Czesław Konarski and Alicja Halama in 1940. The post-war reality meant that most of the scores published at the time were arrangements of soldiers’, historical, folk and popular songs characterised by simple musical means suited to the capabilities of army bands, but conveying the spirit accompanying the soldiers of the Polish Armed Forces during the Second World War. Polish Army Choir established, as the first among such ensembles, on Jerzy Kołaczkowski’s initiative. The author hopes to prompt further studies into the history of migrations of artists and work on monographs on the various composers and performers. Undoubtedly, there is a need to bring this part of our musical culture to light, especially given the fact that interest in Polish music abroad has been growing in recent years.

Mimo iż powstało wiele opracowań odnoszących się do dziejów wychodźstwa i Polonii, a Londyn nazywany jest stolicą polskiej emigracji, to kwestii obecności muzyki polskiej i aktywności polskich muzyków w Wielkiej Brytanii w czasie drugiej wojny światowej nie poświęcono dotąd wystarczającej uwagi w pracach naukowych. W niniejszym tekście opisano działalność głównych instytucji służących zachowaniu naszego dziedzictwa w okresie wojny, takich jak np. wspierana przez Rząd Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie organizacja The Polish Musicians of London (1940–43), pod auspicjami której odbywały się koncerty muzyki klasycznej i która wydawała współczesne kompozycje polskie. Ogromną rolę w popularyzacji polskiego repertuaru i polskich wykonawców odegrało radio BBC i założona już w 1939 r. jego polska sekcja. Niezwykle atrakcyjną formę promocji rodzimej sztuki stanowiły występy, założonej przez Czesława Konarskiego i Alicję Halamę w 1940 r., grupy Anglo-Polish Ballet. Najbardziej charakterystycznym elementem życia muzycznego polskiego emigranta w wojennej Wielkiej Brytanii były śpiewy narodowe, patriotyczne, religijne, wykonywane przez żołnierskie chóry, z najsłynniejszym Chórem Wojska Polskiego (Polish Army Choir) na czele, rozpowszechniającym swój repertuar poprzez występy w całym kraju, koncerty radiowe i nagrania płytowe. Szeroką działalność kulturalną prowadziło Ognisko Polskie (Polish Hearth) w Londynie. Z pewnością istnieje potrzeba przybliżenia czytelnikowi tej części naszej kultury muzycznej, zwłaszcza, że w ostatnich latach wzrasta zainteresowanie tematyką muzyki polskiej za granicą. Po raz pierwszy podjęto próbę całościowego – na tyle, na ile pozwalały na to dostępne źródła – ujęcia polskiego życia muzycznego w Wielkiej Brytanii w okresie wojennym, w nadziei stworzenia punktu wyjścia do kontynuowania prac nad dziejami migracji artystycznej i monografiami poszczególnych kompozytorów i artystów.