Kapelani zakonnicy w szeregach Wojska Polskiego I Rzeczypospolitej. Zarys problemu

W niniejszym artykule podjęto próbę przedstawienia bogatej działalności duchowieństwa zakonnego nie tylko w ramach polskiego duszpasterstwa wojskowego, ale także w ramach formacji walczących o wolność i niepodległość ojczyzny. Ukazano w ten sposób wkład zakonów w historię polskiego oręża oraz zaangażowanie klasztorów w walkę o polską niepodległość na płaszczyźnie militarnej. Duchowa i żołnierska służba Bogu i ojczyźnie, stanowiąca szczególny wymiar powołania kapelanów wojskowych, ma długą historię, sięgającą najdawniejszych czasów. W Polsce stałe duszpasterstwo wojskowe wprowadził sejm warszawski w 1690 roku, jednak przebieg wydarzeń politycznych w XVIII wieku nie pozwolił na gruntowną reorganizację wojska, a także służby duszpasterskiej. Wraz z trzecim rozbiorem Polski w 1795 roku Polska znikła z mapy Europy. Rozpoczął się czas walki o odzyskanie niepodległości. Wymazanie Polski z mapy Europy nie zamknęło działalności kapelanów wojskowych. Bardzo aktywnie włączali się oni do walki o niepodległość państwa poprzez zaangażowanie w Legionach Dąbrowskiego, udział w powstaniach czy na frontach  pierwszej wojny światowej, służbę nie tylko w polskich oddziałach, ale także w siłach zbrojnych innych państw.

This article is an attempt to summarize an extremely rich activity of the religious clergy not only within the Polish military pastoral ministry, but also while fighting for freedom and independence of the Homeland. Therefore, to some extent, we can get the picture of the contribution of religious orders to the history of the Polish Arms and the place of the monastery in the struggle for Polish independence on the military level. Spiritual and military service to God and the Homeland, which is a special dimension of the military chaplains vocation, has a long history dating back to the earliest times. A permanent military pastoral care was introduced in Poland by the Warsaw Parliament (Sejm) in 1690. However, the course of political events in the eighteenth century did not allow a thorough reorganization of the army together with pastoral service. Along with the Third Annexation in 1795, Poland disappeared from the map of Europe. The time of struggle for regaining the independence began. The erasure of Poland from the map of Europe did not stop the of military chaplains, who remained strongly involved in the fight for the independence of the state. Their activity could be observed in a very strong commitment to Dąbrowski Legions, participation in the uprisings or on the fronts of the First World War, fulfilling the service not only in Polish troops, but also in the armed forces of other countries.