Zmiany w rolnictwie Mazowsza w latach 2002–2020

Artykuł jest syntezą opracowania przygotowywanego w Mazowieckim Biurze Planowania Regionalnego w Warszawie (MBPR) mającego na celu zbadanie zmian jakie zaszły w ostatnich kilkunastu latach w rolnictwie i na obszarach wiejskich województwa mazowieckiego. Badanie przeprowadzone zostało głównie na podstawie Powszechnych Spisów Rolnych z lat 2002 i 2020. Objęto nim, możliwe do porównania, zagadnienia charakteryzujące rolnictwo i obszary wiejskie Mazowsza, poświęcając szczególną uwagę problematyce wykształconych na Mazowszu specjalizacji rolniczych związanych z produkcją roślinną i zwierzęcą, przeobrażeń w strukturze agrarnej gospodarstw rolnych, czy zmian w strukturze użytków rolnych regionu. Poruszono również wybrane zagadnienia odnoszące się do ludności zamieszkującej tereny wiejskie, w tym dotyczące rynku pracy, procesów demograficznych. Próbowano ustalić, czy w trakcie kilkunastu analizowanych lat nastąpiły istotne przeobrażenia w tych dziedzinach. W artykule przedstawiono i omówiono przestrzenny rozkład badanych zagadnień i tendencji zarysowujących się w rolnictwie regionu, uzupełniając je, w miarę potrzeb, uwagami metodycznymi. Artykuł został wzbogacony licznymi rycinami obrazującymi wyniki przeprowadzonych analiz. Głównym źródłem informacji wykorzystywanych w opracowaniu są dane Głównego Urzędu Statystycznego prezentowane w Banku Danych Lokalnych (głównie wg siedziby gospodarstwa) , analizy ujęte w opracowaniu Zmiany w rolnictwie Mazowsza w latach 2002–2010 wydanym w ramach serii Mazowsze. Analizy i Studia, a także inne publikacje i materiały branżowe. Przeprowadzona analiza jest elementem monitorowania polityki rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich Mazowsza, wyrażonej w głównych dokumentach strategicznych województwa, tj. Strategii rozwoju oraz Planie zagospodarowania przestrzennego województwa. Wyniki analiz dokonanych w ramach opracowania mogą być pomocne podczas konkretyzacji i weryfikacji prowadzonej polityki regionalnej.

The article is a synthesis of a study being prepared in the Mazovian Office of Regional Planning in Warsaw (MBPR), aimed to examining the changes that have occurred in recent years in agriculture and rural areas of the Mazowieckie Voivodeship. The study was mainly conducted on the basis of the Agricultural Censuses of 2002 and 2020. It covered, for comparability, issues characterizing agriculture and rural areas of Mazovia, devoting particular attention to the problems of agricultural specializations related to plant and animal production, transformations in the agrarian structure of farms, or changes in the structure of agricultural land in the region. Selected issues related to the rural population were also addressed, including the labour market, demographic processes. Attempts were made to determine whether significant transformations occurred in these areas during the analysed years. The article presents and discusses the spatial distribution of the studied issues and emerging trends in the region’s agriculture, supplemented, where appropriate, with methodological remarks. The article is enriched with numerous graphs and cartograms depicting the results of the conducted analyses. The main source of information used in the study is data from the Statistics Poland presented in the Local Data Bank (mainly by the seat of the farm), analyses included in the study Changes in the agriculture of Mazovia in 2002–2010 [Zmiany w rolnictwie Mazowsza w latach 2002–2010] published as part of the series MAZOVIA. Analyses and Studies, as well as other publications and industry materials. The conducted analysis is a component of monitoring the development policy of agriculture and rural areas in Mazovia, as expressed in the main strategic documents of the region, i.e. the Development Strategy and the Spatial Development Plan of the Voivodeship. The results of the analyses carried out as part of the study can be useful during the specification and verification of the ongoing regional policy.