Wybrane aspekty organizacji czasu wolnego osób z niepełnosprawnością – doniesienie wstępne

Racjonalne dysponowanie czasem wolnym pozwala nie tylko odpocząć czy zrelaksować się, ale również rozwijać swoje zainteresowania, uczyć się relacji interpersonalnych i nabywać umiejętności radzenia sobie w różnych sytuacjach. Jako istotne zjawisko społeczne czas wolny powinien być również wyrazem szukania nowych dróg dbałości o zdrowie człowieka. Materiał i metody: Badania przeprowadzono na terenie województwa lubelskiego. Wzięły w nim udział dwie grupy osób w wieku od 30 do 50 lat: A – z niepełnosprawnością oraz B – kontrolna (łącznie 100 respondentów obu płci). W badaniu sondażowym wykorzystano kwestionariusz ankiety autorstwa (J. Bergier, D. Tomczyszyn) zmodyfikowany za zgodą autorki. Wyniki: Wśród motywacji determinujących wybór zachowań wolnoczasowych w grupie osób z niepełnosprawnościami istotnie przeważają przyczyny zdrowotne (dla lepszej kondycji i sprawności - 60%; dla lepszego stanu zdrowia – 48% badanych). Mimo to, w organizacji czasu wolnego większość respondentów obu grup wskazuje przede wszystkim bierne formy wypoczynku. Najwięcej czasu wolnego ankietowani przeznaczają na oglądanie telewizji (grupa A – 101,4 min.; B – 56,1 min) i korzystanie z komputera/ internetu (grupa A – 82,8%; B – 87,0 min). Badania wykazały istotnie niższy udział osób niepełnosprawnych w rekreacji fizycznej. Średnia ilość czasu wolnego w grupie A przeznaczona na aktywne formy wolnoczasowe w trakcie weekendu wyniosła 32 min – spacery i jedynie 18 min na formy sportowo-rekreacyjne. Wnioski: Pomimo rosnącej świadomości społecznej osoby z niepełnosprawnością wciąż preferują bierne formy spędzania czasu wolnego. Ankietowani w niewystarczającym stopniu wykorzystują wartości zdrowotne i społeczne wynikające dla nich z różnych form aktywności ruchowej. Badani nie skorzystali szansy kompleksowej samorealizacji w czasie wolnym – co wskazuje na potrzebę edukacji w tym zakresie – to zadanie także dla fizjoterapeutów.