Od decentralizacji do (re)centralizacji. Polityka rządzących wobec samorządów terytorialnych w Polsce po 2015 roku

For Poland, the turn of the 1980s and 1990s for Poland was the beginning of a profound systemic change dubbed transformation. As the result of multifaceted alterations, a new political system was shaped based on the patterns, standards and principles on which democratic states and societies base their organization and functioning. The principle of decentralization determined the direction and nature of changes in the construction of the administrative apparatus of the state, so that its bodies and institutions could perform the assigned tasks and functions in a practical manner. Local governments became a significant component of the new structure of public authorities, and they were entrusted with the implementation of the part of public tasks which directly concerned local and regional communities. And although Polish local governments were not free from defects, and the implementation of tasks caused tensions between the state and local governments, until 2015 the principle of decentralization was respected by those in power. However, the elections in 2015 brought a change, and the new ruling party revealed its actual attitude to state governance, including all forms of local government.

Przełom lat 80. i 90. minionego wieku był dla Polski początkiem głębokiej systemowej zmiany ustrojowej określonej jako transformacja. W wyniku wielopłaszczyznowych przemian kształtował się nowy system polityczny w oparciu o wzorce, standardy i zasady, na których opierają swoje organizacje i funkcjonowanie demokratyczne państwa i społeczeństwa. Zasada decentralizacji wyznaczyła kierunek i charakter zmian w budowie aparatu administracyjnego państwa, tak, by jego organy i instytucje mogły w sposób praktyczny realizować powierzone zadania i funkcje. Istotną częścią składową nowej struktury władz publicznych stał się samorząd terytorialny. Samorządom powierzono do realizacji tę część zadań publicznych, która bezpośrednio dotyczyła lokalnych i regionalnych społeczności. I choć polskie samorządy nie były wolne od wad, a realizacja zadań wywoływała napięcia na linii rząd – samorząd, to do 2015 roku zasada decentralizacji była przestrzegana przez rządzących. Zmiany nastąpiły po wyborach w 2015 roku, a nowy obóz rządzący ujawnił swój rzeczywisty stosunek do kierowania państwem, w tym do wszelkich form samorządności.