Contrary to Party Education: About the Catholic „Anti -universities” in Poland (1944/45–1989) on the Example of the Catholic University of Lublin. Author’s Selection of Issues

Because of its ideological roots, the Catholic University of Lublin immediately found itself on a different side from the communists who had ruled Poland since the end of the Second World War. By definition, the university’s staff did not participate in the process of building the „new man”, rejecting the Marxist paradigm of research. This does not mean, however, that they all remained „outside” the reality of the time. The state authorities, mainly through the action of the apparatus of violence, tried to control the Catholic „anti-university”. On the other hand, some of its representatives allowed themselves to be entangled in agent collaboration. This article is about these issues.

Katolicki Uniwersytet Lubelski z racji na ideowe korzenie od razu znalazł się po innej stronie niż rządzący Polską od zakończenia II wojny światowej komuniści. Pracownicy uczelni z założenia nie uczestniczyli w procesie budowania „nowego człowieka”, odrzucając marksistowski paradygmat badań. Nie oznacza to jednak, że wszyscy pozostali „na zewnątrz” ówczesnej rzeczywistości. Władze państwowe, głównie dzięki działaniu aparatu przemocy, próbowały kontrolować katolicki „anty-uniwersytet”. Natomiast niektórzy z jego przedstawicieli dali się uwikłać w agenturalną współpracę. O tych zagadnieniach jest niniejszy artykuł.