Frakcje azotu i węgla w poziomach próchnicznych ornych gleb brunatnoziemnych Wysoczyzny Siedleckiej

Celem pracy było zbadanie zawartości i określenie udziału azotu w związkach mineralnych, oraz azotu i węgla we frakcjach, wydzielonych podczas hydrolizy kwaśnej (przy różnym stężeniu jonów wodorowych), z poziomów próchnicznych jedenastu ornych gleb brunatnoziemnych, położonych na Wysoczyźnie Siedleckiej. Podano lokalizację i klasyfikację gleb oraz podstawowe właściwości (zawartości frakcji iłowej, pHKCl, Corg/Nog, Corg/Pog, zawartości próchnicy) badanych poziomów powierzchniowych. Badane gleby zaklasyfikowano do gleb płowych opadowo-glejowych i brunatnych wyługowanych, wytworzonych z glin zwałowych zlodowacenia środkowopolskiego. Poziomy próchniczne charakteryzowały się niewielką zawartością materii organicznej (średnio 14,3 g⋅kg-1 ) w dużym stopniu zhumifikowaną, odczynem lekko kwaśnym oraz typowym dla ornych gleb mineralnych stosunkiem C/N i C/P. Udział form mineralnych azotu stanowił średnio 3,21% całkowitych zasobów tego pierwiastka, przy przewadze formy amonowej (1,94%). Średni udział azotu organicznych związków rozpuszczalnych w roztworze 0,25 mol KCL . dm-3, wynosił 1,09%. Więcej azotu stwierdzono we frakcji trudno hydrolizującej (średnio 35,9% w Nog), niż łatwo hydrolizującej (średnio 28,0%), a azot organiczny nie hydrolizujący stanowił średnio 35% zasobów tego pierwiastka. We frakcji łatwo i trudno hydrolizującej stwierdzono zbliżoną zawartość węgla organicznego (odpowiednio 25,7 i 24,1 g⋅kg-1) oraz wartość stosunków C/N (8,32-6,67). Najwięcej węgla (średnio 50,2% zasobów) oraz najszerszy stosunek C/N (14,9) stwierdzono we frakcji nie ulegającej hydrolizie kwaśnej.

The aim of the study presented in the paper was the determination of the contents and share of nitrogen in minerals as well as nitrogen and carbon in fractions achieved from acidic hydrolysis (at various hydrogen ions concentrations) in humus horizons of 11 brown soil types located in the Siedlce Upland. The location and classification of the soils is presented along with the general properties (clay content, pH KCl, Corg/Ntot, Corg/Ptot, humus content) of studied surface horizons. Investigated soils were classified as Luvisols and Cambisols developed from boulder loams of middle-Polish glaciation. Humus horizons were characterised by low organic matter content (14.3 g kg-1 on average), largely humified, slightly acidic pH, and mineral C/N and C/P ratios typical for arable soils. Percentage of mineral forms of nitrogen was 3.21% of its total resources at ammonium form surplus (1.94%). Mean share of nitrogen in organic forms soluble in 0.25 mol KCL dm-3 amounted to 1.09%. More nitrogen was found in hard-hydrolysing fraction (35.9% in Ntot) rather than in the readily-hydrolysing ones (28.0%, on average), while non-hydrolysing organic nitrogen made up 35% of the element resources. Similar contents of organic carbon were recorded in readily and hard-hydrolysing fractions (25.7 and 24.1 g kg-1, respectively), as well as the following C/N ratios: 8.32-6.67. The largest amounts of carbon (50.2% of resources, on average) and the widest C/N ratio (14.9) were found in the fraction that was resistant to acidic hydrolysis.