The system of spatial planning and land management in Poland

The article presents an overview of general space planning and management principles, taking into consideration economic, social and environmental aspects. It describes the system of spatial planning in Poland based upon central planning (the national spatial management scheme) and local planning (spatial management plans for provinces, local spatial management plans). By implementing the guidelines and tasks set out in the study of determinants and directions of spatial development and local spatial plans, Polish communes play a major role in the realisation of spatial policies. The article considers the issues of environment protection in spatial planning at a local level, taking into account land consolidations, the localisation of technical linear infrastructure, the realisation of building works, public-purpose investments, the principles of earth surface protection (soil and mineral protection, land reclamation, permissible land use forms of ecologically protected areas). Infrastructure and settlement state evaluation concludes that Polish transport infrastructure is underdeveloped and underinvested, energy infrastructure relies almost entirely on non-renewable energy sources, whilst Polish settlement system is characterized by a polycentric urban pattern and an unfavourable, dispersed rural structure. The implementation of the National Strategic Reference Framework for 2007–2013 will bring about a significant growth of Polish GDP, for example: expressway and motorway network will be extended, the percentage of renewable energy sources will increase and the condition of Poland’s natural environment will continue to improve.

W artykule dokonano przeglądu ogólnych zasad planowania i zagospodarowania przestrzeni z uwzględnieniem walorów ekonomicznych, społecznych, środowiskowych. Scharakteryzowano system planowania przestrzennego oparty na planowaniu rządowym (koncepcja studium przestrzennego zagospodarowania kraju) oraz samorządowym (plany zagospodarowania przestrzennego województw, miejscowe plany zagospodarowania przestrzennego). Główną rolę w realizacji polityki przestrzennej odgrywają gminy z uwagi na wdrażanie wskazań i zadań zawartych w studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego oraz w planie miejscowym. Omówiono zagadnienia ochrony środowiska w gospodarce terenami na szczeblu lokalnym, z uwzględnieniem scaleń gruntów, lokalizacji technicznej infrastruktury liniowej, prac budowlanych, inwestycji celu publicznego; omówiono zasady ochrony powierzchni ziemi (ochrona gleb, kopalin, rekultywacja gruntów, dopuszczalne formy wykorzystania terenów ekologicznie chronionych). W diagnozie stanu infrastruktury i osadnictwa stwierdzono między innymi, że infrastruktura transportowa jest dziedziną zapóźnioną i niedoinwestowaną, infrastruktura energetyczna bazuje prawie w całości na źródłach nieodnawialnych, a system osadniczy kraju charakteryzuje się korzystną, policentryczną strukturą osadniczą miast oraz niekorzystną, rozproszoną siecią osadnictwa wiejskiego. W efekcie realizacji Narodowych Strategicznych Ram Odniesienia w latach 2007–2013 Polska uzyska znaczący wzrost PKB, m.in. rozbudowana będzie sieć dróg ekspresowych i autostrad, nastąpi wzrost udziału energetyki bazującej na źródłach odnawialnych oraz dalsza poprawa stanu środowiska przyrodniczego.