Organizacja handlu emisjami gazów cieplarnianych – geneza powstania oraz model organizacyjny

W artykule przedstawiono założenia leżące u podstaw organizacji handlu emisjami gazów cieplarnianych ze szczególnym naciskiem na handel uprawnieniami do emisji CO2. W ramach przeprowadzonej analizy literaturowej opisano podjęte na przestrzeni czasu działania o charakterze międzynarodowym ukierunkowane na ograniczanie emisji gazów cieplarnianych do atmosfery, poczynając od Pierwszej Światowej Konferencji Klimatycznej zorganizowanej w 1979 r. Dużą uwagę poświęcono także genezie powstania oraz wytycznym Protokołu z Kioto. Oprócz opisu kluczowych założeń Protokołu oraz jego głównych składowych, poddano również charakterystyce handel międzynarodowy jednostkami Kioto. W szczegółowy sposób opisano mechanizmy występujące w ramach handlu międzynarodowego oraz podlegające obrotowi rodzaje jednostek. W kolejnej części artykułu scharakteryzowane zostały systemy handlu emisjami gazów cieplarnianych działające na świecie. W drugiej części pracy szczególną uwagę poświęcono uwarunkowaniom rynku europejskiego, czyli tzw. Europejskiemu Systemowi Handlu Emisjami – EU ETS. Przedstawiono wydarzenia historyczne, które dały podstawy do stworzenia EU ETS. W dalszej kolejności opisano również rodzaje jednostek, które podlegają obrotowi. Przy okazji przedstawienia giełd towarowych, na których odbywa się handel, wskazano również kluczowe czynniki, od których zależy cena pojedynczych uprawnień. Ostatnia część artykułu została poświęcona stosunkowo aktualnym zagadnieniom – Dyrektywie IED oraz konkluzjom BAT. Odwołując się do obowiązujących regulacji, poddano analizie wpływ ich wdrożenia na sytuację podmiotów zobligowanych do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych. W końcowej fazie podjęto próbę oceny wpływu IED i BAT na ceny energii elektrycznej.

The article has presented the assumptions underlying the organization of emissions trading of greenhouse gases with a particular emphasis on CO2 emission allowances. Through the analysis of the literature, international activities were undertaken aimed at reducing greenhouse gas emissions into the atmosphere, starting from the First World Climate Conference organized in 1979. The origins and guidelines of the Kyoto Protocol were also given considerable attention. In addition to the description of the key assumptions of the Protocol and its main components, the characteristics of international trade in Kyoto units were also included. The mechanisms involved in international trade and the types of units traded in a detailed manner are described. In the next part of the article, emission trading systems operating in the world are characterized. In the second part of the paper special attention was paid to the conditionings of the European market, i.e. European Emissions Trading System – EU ETS. Historical events were presented that gave rise to the creation of the EU ETS. In the next steps, the types of units that are tradable were described. Furthermore, the trade commodity exchanges on which trade is conducted, the key factors determining the price of individual allowances are also indicated. In the last part of the article, relatively recent issues – the IED Directive and the BAT conclusions have been pointed out. Referring to the applicable regulations, the impact of their implementation on the situation of entities obliged to limit greenhouse gas emissions was analyzed. In the final phase, an attempt was made to assess the impact of IED and BAT to electricity prices.