Wykorzystywanie psychologicznych koncepcji uczenia się przez kandydatów na nauczycieli i nauczycieli aktywnych zawodowo

Przedmiotem artykułu jest problematyka kształcenia nauczycieli, a w szczególności wiedzy o psychologicznych koncepcjach uczenia się w pracy zawodowej kandydatów na nauczycieli i nauczycieli wykonujących praktykę zawodową, a także możliwości jej wykorzystania w dydaktyce. Artykuł złożony jest z dwóch części – teoretycznej i empirycznej. W pierwszej z nich omówiono problematykę uczenia się w świetle psychologicznych koncepcji człowieka. Część empiryczna zmierza do uzyskania odpowiedzi na pytania: czy i w jakim stopniu wiedza na temat poszczególnych koncepcji uczenia się człowieka jest, zdaniem przyszłych i pracujących już w zawodzie nauczycieli uczestniczących w badaniach, przydatna w pracy nauczycieli? W celu uzyskania odpowiedzi na tak sformułowany problem badawczy zaprojektowano badania przeprowadzone w dwóch grupach kandydatów na nauczycieli oraz nauczycieli posiadających praktykę zawodową. Weryfikację problemów badawczych przeprowadzono metodą sondażu diagnostycznego, przy wykorzystaniu specjalnie opracowanego testu wiedzy zawierającego sześć otwartych pytań, sprawdzających wiedzę osób badanych na temat psychologicznych koncepcji uczenia się. W wyniku ich przeprowadzenia okazało się, że wiedza na temat psychologicznych koncepcji uczenia się i możliwości faktycznego zastosowania ich w pracy nauczycieli posiadających doświadczenie zawodowe jest raczej niewielka, mimo że deklarują wysoką jej przydatność i chęć pogłębiania. Jednocześnie, jak wykazały przeprowadzone badania, pozyskiwana przez nauczycieli wiedza niejednokrotnie ma charakter formalny, wymaga refleksji i dalszego jej pogłębiania, a przede wszystkim osadzenia w praktyce zawodowej. Sytuacja ta wskazuje na konieczność dokonania swoistej rewizji programów nauczania w zakresie przedmiotów związanych z psychologią i dydaktyką oraz analizy i weryfikacji badania efektów nauczania w grupie wykonującej jakże społecznie odpowiedzialny zawód nauczyciela.

The subject matter of the article is the issue of educating teachers and, in particular, of the knowledge of psychological concepts of learning in professional job of candidates for teachers and teachers already performing their profession as well as the possibility to use that knowledge in didactics. The article consists of two parts, theoretical and empirical. In the first of them, the author discussed the problems of learning in the light of psychological concepts of the human being. The empirical part aims at finding an answer to the questions: is and to what degree the knowledge on particular concepts of individual’s learning, in the opinion of future and already working in the teacher’s profession, taking part in surveys, useful in the teachers’ work? In order to receive answers to the so formulated research problem, the author designed surveys carried out in the two groups of the candidates for teachers and the teachers with some professional practice. Verification of the research problems was carried out by the method of diagnostic sample survey, with the use of specially developed test of knowledge containing six open questions examining the respondents’ knowledge of the psychological concepts of learning. In result, it appeared that the knowledge of the psychological concepts of learning and abilities to apply them actually in teachers’ work with professional experience is rather modest, despite the fact they declare high usefulness thereof and willingness to expand it. At the same time, as the carried out surveys showed, the knowledge obtained by the teachers many a time is of the formal nature, requires reflection and a further expansion thereof, and, first of all, embedment in professional practice. This situation indicates the need to perform a specific revision of the curricula as regards the subjects related to psychology and didactics as well as an analysis and verification of surveying results of education in the group already exercising the so socially responsible teacher’s profession.