Polska edukacja domowa jako mise en abyme między kondycją ludzką a społecznymi konstrukcjami oświatowymi

Edukacja domowa, rozumiana jako społeczna forma organizacji edukowania dzieci i młodzieży, której koordynatorami są rodzice, a nie zawodowi oświatowcy pracujący w szkole, staje się, nie tylko w Polsce, główną alternatywą wobec państwowej oferty oświatowej. Nic zatem dziwnego, że właśnie w okresie znacznego jej ilościowego poszerzania się towarzyszą jej funkcjonowaniu szczególnie ożywione dyskusje. Przy wykorzystaniu krytycznoliterackiej i – szerzej – krytyczno-artystycznej kategorii mise en abyme autor chciałby wykazać „rozpięcie” edukacji domowej między powszednimi, ateoretycznymi rodzicielskimi wglądami w kondycję dziecka, a ściślej w antropologiczne warunki edukacji z ich osobniczymi konkretyzacjami, a politycznie motywowanymi przesądzeniami co do tego, kim młody człowiek jest, a kim winien się stać wskutek regularnej, a więc szkolnej edukacji. Będzie to perspektywa układu zwierciadeł, z ich walorami i defektami, które to zwierciadła tyleż adekwatnie oddają, co politycznie zniekształcają człowieczeństwo w ramach pojedynczych edukacyjnych zdarzeń i ich ciągów. Tak postrzegana, aktualna kondycja polskiej edukacji domowej wydaje się trudna, acz dysponuje sporym potencjałem optymalizacyjnym.

Home education, treated as a social organizational form of instructing children and youth, where the coordinators are the parents instead of professional teachers working at a school, emerges as the main alternative to the governmental offer in the field of education, and not just in Poland. It is no surprise then that in the period of important quantitative expansion, home education is being discussed fervently. By using a literary and artistic criticism notion of mise en abyme, the author would like to demonstrate the tensed span of home education between the everyday, atheoretical parental insights into their child’s condition, and, more precisely, into the anthropological conditions of education with a personal substantiation, and politically motivated conclusions as to who a young person is, and – as a result of a regular, school education – who he or she shall become. It will be a perspective of a set of mirrors, with all their advantages and deficiencies, which adequately represents, or politically deforms humanity within single educational events or their continuations. In this way, the present condition of Polish education seems to be relatively hard, having at its disposal considerable optimizing potential as well.