Nadbudowa matrycy mitów i ich transformacje na przykładzie najnowszej twórczości chorwackich, czarnogórskich i kosowskich dramatopisarzy oraz realizatorów scenicznych

Myths evolve continuously and they are influenced by transfer; in this way they cross the boundary between ages, geocultural areas, and art genres. This dynamic system of symbols, archetypes, images, and schemes has been integrated by culture and stimulates the artistic activity of the 21st century. This also happens when it comes to the playwrights and stage producers of the post-Yugoslav countries. One should point to the extraordinary transformations of myths by Ivana Sajko (Croatia), Ljubomir Ðurković (Montenegro), and Jeton Neziraj (Kosovo). As a result of such strategies as e.g. prefiguration, transposition, and reinterpretation, ancient and modern contents overlap and create new quality. The theatrical plays which are based on such texts are other examples of transfer and transformation depending on the performative circumstances of the exposition. Moreover, these productions are transcultural and transgressive.

Mity stale ewoluują i podlegają transferowi, w ten sposób przekraczają linię podziału między epokami, obszarami geokulturowymi i gatunkami sztuki. Ten dynamiczny system symboli, archetypów, obrazów i schematów został zintegrowany przez kulturę i stymuluje twórczość artystyczną w XXI wieku. Ma to miejsce także w przypadku dramatopisarzy i realizatorów scenicznych aktywnych w krajach byłej Jugosławii. Na uwagę zasługują przykłady szczególnego przetworzenia mitów autorstwa Ivany Sajko (Chorwacja), Ljubomira Ðurkovicia (Czarnogóra) i Jetona Neziraja (Kosowo). W wyniku strategii takich jak m.in. prefiguracja, transpozycja i reinterpretacja dochodzi do konfrontacji treści antycznych i nowoczesnych oraz do wytworzenia się nowej jakości. Spektakle teatralne, które powstają na podstawie tych tekstów są kolejnym przykładem transferu i transformacji w zależności od okoliczności performatywnej ekspozycji. Ponadto, realizacje te mają charakter transgresyjny i wymiar transkulturowy.