Filmoterapia jako narzędzie zmiany psychologicznej: możliwe mechanizmy działania i zastosowania

Filmoterapia jest nową techniką terapeutyczną, stanowiącą formęarteterapii. Mechanizmy jej działania były dotychczas opisywane głównie w kategoriach psychodynamicznych, takich jak identyfikacja, katharsis i wgląd. Celem tego artykułu jest, po pierwsze, ukazanie wielości mechanizmów psychicznych zaangażowanych w potencjalną skuteczność wykorzystywania filmów w psychoterapii. Do mechanizmów tych należą nie tylko te opisywane przez teorie psychodynamiczne, lecz także te, których działanie postuluje społeczno-poznawcza teoria Bandury, kładąca nacisk na uczenie się nowych przekonań, oczekiwań, standardów działania, reakcji emocjonalnych i kompetencji, jak również na ogólną zmianę schematów poznawczych, którą filmoterapia może inicjować, wspierać i podtrzymywać. Proponowany społeczno-uczeniowy model działania filmoterapii dookreśla jej procedury i zakres stosowalności. Drugim celem artykułu jest ukazanie potencjalnej skuteczności filmoterapii poprzez odniesienie jej do transteoretycznego modelu zmiany Prochaski i DiClementego.

Cinematherapy isa new therapeutic technique, classified as a form of art therapy. Its mech-anisms have been described mostly in psychodynamic categories, such as identification, ca-tharsis or insight. This article aims to present the variety of psychological mechanisms that are engaged in the potential efficacy ofusing films in psychotherapy. These include both the mech-anisms described in psychodynamic theories, and the ones that are postulated in Bandura’s social cognitive theory. This theory underlines the importance of processes of learning new beliefs, expectancies, personal standards, emotional reactions, competencies, and general modification of cognitive schemas, which could be initiated, supported and strengthened by cinematherapy. The article proposes a social cognitive model of cinematherapy, clarifying its procedure and range of usefulness. The article also aims to indicate the potential effica-cy ofcinematherapy in categoriesof Prochaska and DiClemente’s transtheoretical model of change.