Realizacja celów komercyjnych a społeczna misja apteki ogólnodostępnej – konflikt pomiędzy etyką a biznesem jako źródło występowania zjawisk patologicznych na aptecznym rynku farmaceutycznym

Rynkowe funkcjonowanie apteki ogólnodostępnej jest uregulowane przez system prawa farmaceutycznego, który szczegółowo określa cele i zadania apteki, obowiązki osób funkcyjnych oraz charakter świadczonych usług. Specyfika procesu świadczenia usług farmaceutycznych wynika ze szczególnej roli, jaką apteka odgrywa w systemie zdrowia publicznego. Prawo farmaceutyczne bowiem obliguje apteki do pełnienia społecznej misji w ramach systemu opieki zdrowotnej, natomiast reguły gry rynkowej wymuszają realizację celów komercyjnych. Dualizm celów i zadań powoduje, że aktywność rynkowa aptek podlega specjalnym regulacjom prawnym oraz unormowaniom etycznym. Równoległe występowanie celów społecznych, realizowanych w ramach społecznej misji ochrony zdrowia publicznego oraz celów komercyjnych, wynikających z działalności rynkowej apteki, może prowadzić do konfliktu wartości. Natężenie procesów konkurencyjnych na aptecznym rynku farmaceutycznym sprawia, że apteki coraz częściej stają przed dylematem, który przejawia się koniecznością przedłożenia celów komercyjnych nad realizację misji społecznej. Podjęta w niniejszym artykule problmatyka konfliktu pomiędzy realizacją celów komercyjnych, a realizacją misji społecznej apteki stanowi ważną przesłankę analizy zachowań rynkowych placówek świadczących usługi farmaceutyczne. Umożliwia bowiem poznanie realnych kierunków zmian funkcjonowania aptek oraz wskazuje priorytety działalności operacyjnej. Niniejszy artykuł przedstawia również genezę i charakterystykę konfliktu pomiędzy wymiarem etycznym, a ekonomicznym oraz źródła występowania zjawisk patologicznych na aptecznym rynku farmaceutycznym. W niniejszym artykule przedstawiono również etyczną stronę przedsiębiorczości aptekarskiej na podstawie wyników badania empirycznego.

The functioning of a public pharmacy on the pharmaceutical market is regulated by the pharmaceutical law system, which defines in detail the objectives and tasks of the pharmacy, the staff duties and the nature of the services. The specificity of pharmaceutical services results from the role which the pharmacy plays in the public health system. Pharmaceutical law obliges pharmacies to perform a social mission within the health care system, while the rules of the market game enforce commercial goals. The dualism of goals and tasks makes the market activity of pharmacies subject to special legal regulations and ethical norms. The parallel occurrence of social goals, implemented as part of the public mission to protect public health and commercial purposes, resulting from the market activity of the pharmacy, may lead to a conflict of values. The intensity of competition on the pharmaceutical market means that pharmacies are increasingly confronted with a dilemma which manifests itself in the need to submit commercial goals to the implementation of a social mission. The conflict between the implementation of commercial objectives and the implementation of the social mission of a pharmacy is important premise for analyzing the marketing behaviour of institutions providing pharmaceutical services. It gives to opportunity to learn about the real directions of changes in the functioning of pharmacies and indicates the priorities of operational activity. This article also presents the genesis and characteristic of the conflict between the ethical and economic dimensions and the sources of pathological phenomena on the pharmaceutical market. This article also presents the ethical side of pharmaceutical entrepreneurship based on the results of an empirical study.