Postawy „pragmatyczne” versus postawy „wrażliwości społecznej” i ich aksjologiczne uwarunkowania

W niniejszym badaniu dokonano diagnozy postaw „pragmatycznych” i postaw „wrażliwości społecznej” (A i B) oraz systemów wartości. Badanie przeprowadzono trzykrotnie w odstępach 5-letnich: w roku 2003 (325 studentów) i w roku 2008 (379 studentów) i w roku 2013 (368 studentów). Założono, że między trzema grupami ujawnią się różnice w akceptacji postaw (hipoteza 1) oraz że postawy te uzależnione są od systemu wartości (hipoteza 2). Rozważania teoretyczne przeprowadzono na gruncie koncepcji Rokeacha. Uzyskane wyniki badań pozwoliły stwierdzić, że poparcie dla postaw „pragmatycznych” jest niższe niż poparcie dla postaw „wrażliwości społecznej”, niemniej w przypadku jednej z postaw (B) wzrosła wśród studentów badanych w roku 2008 i 2013 akceptacja pragmatyzmu w stosunku do studentów badanych w roku 2003. Były one ponadto uzależnione od systemu wartości: postawy „pragmatyczne” wiązały się z wyższą preferencją wartości indywidualistycznych, postawy „wrażliwości społecznej” – z wyższą preferencją wartości kolektywistycznych.

The main aim of this research is investigation of ‘pragmatic’ attitudes, ‘social sensitivity’ attitudes (A and B) as well as value systems. The research was conducted three times in 5 year intervals: in 2003 (a sample of 325 students), in 2008 (a sample of 379 students), and in 2013 (a sample of 368 students). The hypotheses suggest a signifi cant difference in acceptance of attitudes between three groups (Hypothesis I) and dependence between acceptance and a value system (Hypothesis 2). The theoretical background is Rokeach’s concept. Results indicate higher approval of ‘social sensitivity’ attitudes than ‘pragmatic’ attitudes. However, the acceptance of one of the attitudes (B) in year 2013 has increased compared to years 2003 and 2008. The analysis also shows that attitudes depend upon value systems. ‘Pragmatic’ attitudes correlate with individualistic values and ‘social sensitivity’ attitudes correlate with collectivistic values.