Oskarżyciel posiłkowy jako instrument ochrony praw pokrzywdzonego

W artykule dokonano analizy charakteru oskarżyciela posiłkowego w procesie karnym pod kątem jego przydatności dla ochrony praw pokrzywdzonego. Uwzględniając kontekst publikacji, autor skupił się wokół możliwości przysługujących pokrzywdzonemu, który skorzystał z uprawnień określonych w rozdziale 5. Kodeksu postępowania karnego. W szczególności omówiony został wpływ oskarżyciela posiłkowego na przebieg i kierunek postępowania karnego. Autor ukazał praktyczny aspekt prawnych zagadnień związanych z uprawnieniami przysługującymi każdemu, czyje dobro prawnie chronione zostało zagrożone lub naruszone przez popełnione przestępstwo. Artykuł został zorientowany wokół problematyki rozwiązywania konfliktu społecznego wywołanego przestępstwem. W ocenie autora pokrzywdzony, działający w charakterze strony, ma szerokie możliwości wskazywania organom postępowania kierunku dalszego działania. Na uwagę zasługuje również wpływ instytucji oskarżyciela posiłkowego na budowanie ogólnej kultury prawnej społeczeństwa, naprawienie szkody wywołanej przestępstwem oraz zbliżenie osób zainteresowanych prowadzonym postępowaniem do przekonania o istnieniu sprawiedliwego procesu karnego. Autor dostrzegł również kontrowersje związane z funkcjonowaniem omawianej instytucji w praktyce. Szczególnie wyodrębnione zostały dwa aspekty: prekluzyjny charakter terminu do wniesienia subsydiarnego aktu oskarżenia oraz dostęp do tłumacza w kontekście podobnego uprawnienia przysługującego oskarżonemu. W artykule wskazano możliwości rozwiązania tych problemów i tym samym poprawy systemu ochrony praw pokrzywdzonego w polskim procesie karnym.

The article analyzes the character of auxiliary prosecutor in criminal procedure in terms of its usefulness for the protection of victim’s rights. Considering the subject matter of the publication, the author focused on the entitlements of the victim who acquired the rights regulated in Chapter 5 of the Code of Criminal Procedure. Particularly, the influence of the auxiliary prosecutor on a course of criminal procedure was discussed. The author presented practical aspect of legal rights provided to anyone who has been wronged because of the committed crime. The paper also covers possibilities of settling social conflict caused by the felony. In the opinion of the author the victim acting as a party to the proceedings has a broad spectrum of opportunities to aid law enforcement authorities by providing directions of further actions. Worth noting is also the impact the discussed institution has on shaping legal culture of the society, compensation to the injured party and creating a belief - among the parties to the proceedings - of the existence of just criminal procedure. The author indicated controversies connected with functioning of auxiliary prosecutor in practice. Two issues have been particularly individualized: preclusive character of the term to submit subsidiary indictment and accessibility of an interpreter with respect to similar right that the accused is entitled to. The article consists of possible ways to solve these problems and thus improve the system of protection of victim’s rights in the Polish criminal procedure.