Когнитивные аспекты и эмоции в художественном

Badanie procesów postrzegania i poznania świata przez pryzmat człowieka jest kluczową ideą współczesnego paradygmatu naukowego. Czołową pozycję w ramach paradygmatu antropocentrycznego zajmuje podejście kognitywne, skierowane na wyjaśnianie sposobów poznania świata, procesów myślenia, przechowywania informacji i jej opracowania, utworzenia struktur wiedzy i ich reprezentacji w świadomości człowieka i formach językowych. Rola języka w poznawczych procesach człowieka jest badana zarówno w zakresie językoznawstwa, jak i literaturoznawstwa. Badania tekstów artystycznych w aspekcie kognitywnym obejmuje poetyka kognitywna, która powstała w ciągu ostatnich dziesięcioleci. Odniesienie literatury do rodzajów sztuki i rozumienie utworów artystycznych jako współdziałanie tekstu i odbiorcy jest jednym ze sposobów twórczego poznania świata. Prowadzi on do wydzielania znaczącej pozycji obrazowych środków języka, wśród których metafora jako kognitywny mechanizm kształtowania konceptów znajduje się w centrum uwagi. Artykuł prezentuje wyniki badania kognitywnych aspektów metaforyzacji, związanych z procesem postrzegania i konceptualizacji emocji człowieka, na materiale tekstu artystycznego. Poddano analizie pojęciowe nasycenie konceptu miłość w powieści Sofii Andruchowicz, sposoby jego reprezentacji leksykalnej, a także właściwości indywidualistyczno-autorskiego obrazu świata i unikalnych właściwości specyfiki narodowej. Celem badania jest wyjaśnienie mechanizmów kognitywnych za pomocą semantyki znaków językowych, wpływających na wyznaczenie w odniesieniu do człowieka jego roli w społeczeństwie, podjęcie decyzji we własnych działaniach. Artykuł pokazuje jak działania człowieka zależą od jego interpretacji emocji i wydarzeń.

Study of cognitive processes and human perspective in world perception is the key idea of the modern scientific paradigm. Leading position within anthropocentric paradigm belongs to cognitive approach that focuses on the ways of world perception, processes of thinking, information storage and processing, formation of knowledge structures and their representation in areas of human perception and linguistic units. The language role in human perception processes is being researched in the area of linguistics as well as in the area of literature. Studies of literary texts in cognitive aspect are encompassed by cognitive poetics, which has been formed in recent decades. Reference to literature as to an art and understanding of literary text in terms of an interrelation of a text and a reader represents one of the ways for creative perception of the world, leads to emphasizing on significant position of figurative devices of language, among which metaphor as a cognitive mechanism for creation of concepts is in the center of attention. The article is addressed to cognitive aspects of metaphorization related to perception and conceptualization of human emotions based on material of literary text. The research focused on informational content of the concept of love, described in the novel Felix Austria by Sopia An-drukhovych, its lexical representation, the specific features related to the author’s individual comprehension of the world as well as unique national features attracting interest from this perspective. The aim of the research is to explore cognitive mechanisms through semantic of linguistic signs, which influence the definition of human role in a society, decision making process, and, consequently, actions. The article shows how the actions of a person depend on his/her interpretation of emotions and events.