Wpływ polityki spójności Unii Europejskiej na zmniejszenie międzyregionalnej luki rozwojowej w Polsce

Polityka spójności jest jednym z filarów Unii Europejskiej. Kierowana do słabszych gospodarczo regionów, a finansowana przez zamożniejsze, jest narzędziem korygującym rozbieżności społeczno-gospodarcze. Rozpoczęcie kolejnej – w przypadku Polski trzeciej – perspektywy finansowej zachęca do podsumowania oddziaływania polityki spójności na zmniejszanie luki rozwojowej między województwami. W tekście przedstawiono zmiany w polityce spójności Unii Europejskiej zachodzące w kolejnych dekadach XX i XXI wieku, na podstawie dostępnych danych statystycznych oceniono sposób podziału środków między województwa w Polsce w dwóch perspektywach finansowych: 2004-2006 i 2007-2013. Za Strategią lizbońską, w której wskazano trzy kluczowe obszary polityki regionalnej, przyjęto mierniki dotyczące społecznego, ekonomicznego i terytorialnego oddziaływania. W ten sposób określono fragmentaryczną skuteczność podziału środków z budżetu UE między województwa. Wskazano również przyczyny opóźnienia we wdrażaniu funduszy unijnych w perspektywie finansowej UE na lata 2014-2020 i przedstawiono wnioski, które mogą być wykorzystane podczas przygotowywania polityki spójności na lata po 2020 roku. Ostatecznie stwierdzono, iż przyjęte algorytmy podziału środków wspierały obszary już dysponujące przewagami konkurencyjnymi. Zaobserwowano, iż najsilniejsze gospodarczo regiony utrzymały status quo, a słabsze oddaliły się od średniej dla kraju. Cele polityki spójności osiągnięto w niewielkim stopniu, co powinno wpłynąć na przyszłą zmianę kryteriów alokacji dofinansowania. Stwierdzono, iż kluczowym problemem we wdrażaniu funduszy europejskich staje się biurokratyzacja. Konieczna jest więc symplifikacja procedur umożliwiająca sprawniejsze i skuteczniejsze wydatkowanie środków europejskich.