Pedagogika ogólna a socjologia ogólna

Pedagogy as a science of human education and sociology as the scientific study of human society are related fields of social sciences. They share a long and rich tradition. Not only did Florian Znaniecki reflect on the two disciplines, but similarly did Emile Durkheim, the father of academic sociology. Similarities apply to theoretical approaches and research fields and contexts. General sociology is simply theoretical sociology, it is an attempt to develop a general theory of society. In the case of pedagogy, the aspirations reach probably a bit further, as they involve some kind of metathought on the processes of education in society, which additionally is endowed with a methodological imperative, as well as reflections on the condition of modern man. The author attempts to analyse the status of both "general" disciplines within the two disciplines of social sciences in terms of similarities and differences. The integration of selected issues is revealed.

Pedagogika, jako nauka o wychowaniu, oraz socjologia, jako nauka o społeczeństwie, to dziedziny pokrewne. Tradycja w tym zakresie jest zresztą długa. Nie tylko Florian Znaniecki uprawiał refleksję w ramach obu dyscyplin, lecz wcześniej podobnie czynił Emile Durkheim, ojciec akademickiej socjologii. Podobieństwa dotyczą ujęć teoretycznych oraz pól i kontekstów badawczych. Socjologia ogólna to socjologia teoretyczna, to próba wypracowania ogólnej teorii społeczeństwa. W przypadku pedagogiki aspiracje sięgają chyba nieco dalej, gdyż obejmują jakiś rodzaj metarefleksji nad procesami wychowania w społeczeństwie, który jest dodatkowo wyposażony w imperatyw metodologiczny, a także rozważania na temat kondycji współczesnego człowieka. Autor próbuje zanalizować status obu „ogólnych” dziedzin występujących w ramach dwóch dyscyplin nauk społecznych w kategoriach podobieństw, różnic, a nawet integracji w ramach wybranych zagadnień.