Dynamika zmian w bilansie płatniczym krajów Unii Gospodarczej i Walutowej - wnioski dla Polski

The article examines threats to Poland’s financial stability resulting from structural adjustments in the country’s balance of payments. The analysis is conducted in the context of balance‐of‐payment trends in key European Monetary Union countries. The author highlights the causes behind external imbalances in EMU countries and points to the outcomes of reforms designed to restore credibility and growth. He also looks at the risks to maintaining an upward trend in net exports. The article shows the impact of ongoing changes in EMU policy on Poland’s external balance. The author argues that the observed increase in net exports, particularly in peripheral EMU countries as well as in Poland, is chiefly due to growing savings in both the public and private sectors. A reduction in spending in the wake of public finance consolidation, combined with improved balance sheets at financial institutions and falling unit labor costs, helped improve competitiveness in most southern EMU countries, Sawicki says. In Poland, the low share of capital expenditure in total factor productivity (TFP), coupled with a current-account structure different from those in peripheral EMU countries, poses the risk of destabilization in foreign finances in the medium term, according to the author, unless the upward trend in net exports is maintained. The importance of net exports as a factor influencing Poland’s external balance will grow once transfers from the EU budget decrease substantially, Sawicki says. He adds that a sudden stop in financial inflows could endanger the stability of the country’s financial system.

Celem artykułu jest zbadanie zagrożeń dla stabilności finansowej Polski wynikających z dynamiki zmian zachodzących w bilansie płatniczym. Analizę zmian struktury dochodów i wydatków na rachunku bieżącym przeprowadzono na tle zmian w bilansach płatniczych głównych krajów unii walutowej. Wskazano na przyczyny nierównowagi zewnętrznej krajów Unii Gospodarczej i Walutowej, wyniki podejmowanych reform mających przywrócić wiarygodność i wzrost oraz zagrożenia dla utrzymania rosnących trendów eksportu netto. W artykule pokazano wpływ zmian dokonywanych w polityce UGW na równowagę zewnętrzną Polski. Wzrost eksportu netto, zwłaszcza w krajach peryferyjnych unii walutowej, obserwowany także Polsce, jest wynikiem wzrostu oszczędności w sektorze publicznym i prywatnym. Zahamowanie wydatków w wyniku konsolidacji finansów publicznych i reparacji bilansów instytucji finansowych wymusiło poprawę konkurencyjności (w większości krajów Południa) przez spadek jednostkowych kosztów pracy. W Polsce zarówno niski udział nakładów kapitałowych w całkowitej produktywności zasobów (TFP), jak i inna niż w krajach peryferyjnych UGW struktura rachunku bieżącego stwarzają, w średnim okresie, niebezpieczeństwo destabilizacji finansów zagranicznych, jeżeli nie zostanie utrzymany wzrostowy trend eksportu netto. Zamknięcie kanału wysokich transferów unijnych zwiększy znaczenie eksportu netto jako czynnika wpływającego na równowagę zewnętrzną kraju. Wzrost luki pomiędzy transferami (prywatnymi, publicznymi, saldem dochodów z inwestycji oraz saldem przepływu kapitałów) a saldem bilansu handlowego oraz wzrost relacji pomiędzy międzynarodową pozycją inwestycyjną netto a PKB zagrozi stabilności finansów kraju.