Tendencje zmian cen na światowym rynku ropy naftowej po 2000 roku

This paper aims to analyse changes in the oil market during the “third oil price shock” in 2007 and 2008. It is particularly important to investigate the influence of disruptions in oil production (in both OPEC and non-OPEC countries) on crude oil prices and consumption. The authors conduct an empirical investigation of this problem, estimating a vector error correction model and an impulse-response function. Based on the empirical data, we noticed that from 2004 to 2008 the growth in oil demand was not compensated by an appropriate increase in oil production. The results of impulse-response functions show that, with the improvement in global demand, we should rather expect OPEC production to increase. Moreover, this kind of reaction in OPEC is delayed by about four months, which can be explained by the restrictions on OPEC’s spare capacity. This limits the room for a short-term increase in OPEC production. Unexpected demand shocks or price innovations increase the level of both OPEC and non-OPEC production, but the response of OPEC is more significant. These findings may be considered as a point of departure for future analyses of OPEC production adjustments.

Celem artykułu jest przeprowadzenie analizy zmian zachodzących na rynku ropy naftowej w okresie trzeciego szoku cenowego w latach 2007-2008. Szczególnie istotna z punktu widzenia poruszanego problemu badawczego jest odpowiedź na pytanie, jaki wpływ na ceny ropy naftowej i wielkość konsumpcji tego surowca mają zaburzenia w wielkości wydobycia w grupie państw OPEC lub w państwach niestowarzyszonych w kartelu. W części empirycznej artykułu dokonano estymacji parametrów modelu wektorowej korekty błędem oraz analizy funkcji reakcji na impuls. Na podstawie wstępnej analizy danych statystycznych można zauważyć, iż wysokie tempo popytu w latach 2004-2008 nie było kompensowane przez odpowiednią dynamikę wydobycia. Na podstawie analizy funkcji reakcji na impuls można zauważyć, iż zaburzenie światowego popytu na ropę naftową wiąże się z pozytywną reakcją wydobycia państw kartelu, co skłania ku refleksji, na ile brak reakcji w latach 2007–2008 stanowił strategię polityki wydobywczej, a na ile pozostawało to poza decyzjami OPEC. Z drugiej strony pozytywna reakcja podaży OPEC na szok popytowy jest opóźniona o 4 miesiące, co daje podstawy do przypuszczeń, że natychmiastowe, krótkookresowe zwiększanie podaży w tej grupie państw jest ograniczone. Szoki wynikające z nieoczekiwanego wzrostu popytu na surowce lub zaburzeń w równaniu cen prowadzą do wzrostu produkcji w obu grupach państw. W obu przypadkach reakcja OPEC jest silniejsza.