Badania klimatu Warszawy prowadzone w Zakładzie Klimatologii Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego (1951–2018)

W artykule omówiono wybrane aspekty badań klimatu Warszawy prowadzonych przez pracowników Zakładu Klimatologii Wydziału Geografii i Studiów Regionalnych Uniwersytetu Warszawskiego. Klimat miast, głównie Warszawy był jednym z ważniejszych zagadnień badawczych podejmowanych w tym ośrodku akademickim. Istotne znaczenie miało uruchomienie z inicjatywy prof. Wincentego Okołowicza stacji meteorologicznej położonej w kampusie głównym UW, w części śródmiejskiej Warszawy. W opracowaniu przedstawiono główne zagadnienia badawcze realizowane w ramach prac indywidualnych i zespołowych oraz prac zleconych i projektów. Zestawiono wybrane prace dotyczące poruszanych zagadnień. Wska-zano na znaczenie studenckich prac dyplomowych w badaniach klimatu Warszawy. Przytoczono niektóre wyniki badań miejskiej wyspy ciepła, jej intensywności oraz uwarunkowań. Wyniki potwierdzają znane prawidłowości, ale jednocześnie ukazują specyfikę klimatu Warszawy wynikającą z jej położenia, a także indywidualnych cech fizjograficznych i układu architektonicznego miasta. W związku z postępującym procesem urbanizacji zagadnieniem kluczowym, szczególnie w kontekście współczesnego wzrostu temperatury powietrza, są działania ukierunkowane na zmniejszenie ekspozycji na obciążenia termiczne oraz ochronę przed zagrożeniami związanymi z meteorologicznymi zjawiskami ekstremalnymi występującymi głównie w półroczu ciepłym.

The article discusses selected aspects of Warsaw’s climate research conducted by employees of the Department of Climatology of the Faculty of Geography and Regional Studies at the University of Warsaw. The climate of cities, mainly Warsaw’s climate, is one of the most important research issues undertaken in this academic center. Of particular importance was establishing, on the initiative of Prof. Wincenty Okołowicz, a meteorological station located on the main campus of the University of Warsaw, in downtown Warsaw. The study presents the main research issues carried out as individual and team works as well as commissioned works and projects. Selected works on the concerned issues are presented. The importance of student diploma theses in research into Warsaw's climate is also pointed out. Some of the results of the research of the urban heat island, its intensity and conditions are shown. The results confirm the known regularities, but at the same time show the specificity of Warsaw’s climate, resulting from its location, as well as the individual physiographic features and architectural layout of the city. As the urbanization progresses, actions of key importance, especially in the context of the contemporary increase in air temperature, are aimed at reducing exposure to thermal stress and protection against risks related to extreme weather events occurring mainly in the warm half-year.