Etos i gra w "Ogólnym wychowaniu muzycznym" Eberharda Preussnera na tle niektórych nurtów filozoficznych i pedagogicznych

Niemiecki pedagog Eberhard Preussner eksponuje pojęcia „etosu“ i „gry” w muzyce, uznając je za jedne z najważniejszych określeń służących do interpretacji cech konstytutywnych dzieła muzycznego i jego wykonywania. Pojęcia te mają także wielkie znaczenie w wyznaczaniu kierunków edukacji muzycznej i jednocześnie integralnego kształtowania osobowości człowieka przez muzykę. Dla Preussnera „etos” odgrywa podstawową rolę w reflektowaniu duchowych wartości muzyki, nadaje im trwałe znaczenie dla rozumienia egzystencji człowieka wyrażonej symbolicznie w znaczących w europejskiej kulturze kanonicznych dziełach artystycznych. Przeciwstawieniem „etosu” jest „gra”, która wyzwala się z potrzeby kontekstowego, poważnego rozumienia muzyki, zaś jej podstawowym zadaniem jest dawać radość muzykowania, tworzyć walory komunikacji wewnątrzgrupowej, aktywizować młodzież w stronę działań zmierzających do spontanicznego tworzenia muzyki i improwizowania. W rozprawie omówiono więc kilka muzyczno-pedagogicznych nurtów odnoszących się do szeroko rozumianego wychowania i kształcenia. Te historyczne już kierunki edukacji muzycznej: kształcenie w duchu naturalizmu J.J. Rousseau, tworzenie muzykujących grup wędrujących jako przykład wychowania przez pieśń i poczucie przynależności grupowej oraz refleksyjna, eksponująca słuchanie muzyki współczesnej metoda kształtowania człowieka wywarły wielki wpływ na aktualne rozumienie tej dziedziny w wielu krajach Europy oraz w USA. Dzisiejsze systemy edukacji muzycznej są swoistym kompromisem zaprezentowanych przyczynków, ponieważ dominuje w nich świadomość, że żadne z nich nie może funkcjonować samodzielnie, a jest zobligowane do łączenia w mniej lub bardziej zintegrowanych konceptach różne, często wykluczające się elementy, ale wnoszące w kształtowanie człowieka w oparciu o sztukę muzyczną ważny wkład.

Eberhard Preussner, a German educationalist, emphasizes the “ethos” and “play” concepts in music, regarding them as one of the most important definitions used to interpret constitutive features of a music work and its performance. The definitions are also of great significance in determining the music education trends and, at the same time, integral shaping of a human personality through the music. For Preussner “ethos” plays the basic role in reflecting spiritual values of music, gives them permanent significance in understanding human existence symbolically expressed in canonical artistic works meaningful in the European culture. The opposition of “ethos” is “play” triggering from the need of a contextual, serious understanding of music, while its main role is to give happiness from performing the music, create inter-group communication virtues, stimulate teenagers towards activities meant for spontaneous music creation and improvising. Thus several music and pedagogic trends referring to widely understood education and development have been discussed in the study. These already historical music education trends: education in the atmosphere of J.J. Rousseau’s naturalism, forming music performing travelling groups, as an example of education through song and group affinity, as well as reflective method of human shaping, exposing listening to the contemporary music, have had a great impact on the current perception of this discipline in many European countries and the USA Contemporary music education systems are a peculiar compromise of the presented contributions since the prevailing feeling is the awareness that none of them may function separately, but is obliged to combine, in more or less integrated concepts, elements that are quite often contradicting yet having a great contribution to human shaping based on the art of music.