Głosowanie osób niepiśmiennych a zasada powszechności wyborów

Zagadnienie udziału w wyborach osób niepiśmiennych wykazuje silny związek z zasadą powszechności wyborów. Powszechny udział w głosowaniu jest rudymentarnym wymogiem każdej demokratycznej elekcji. Tym samym jego ograniczenie w kontekście osób niepiśmiennych traktować należy jako szczególnie dotkliwe, w tym biorąc pod uwagę chociażby zróżnicowane przyczyny analfabetyzmu i poziom życia mieszkańców poszczególnych części świata. Tytułowe zagadnienie jest ważkie, biorąc pod uwagę także dane opublikowane przez UNESCO, zgodnie z którymi na świecie żyje aktualnie aż 781 mln analfabetów. W pierwszej części niniejszego artykułu przedstawiono ujęcie historyczne przedmiotowego zagadnienia, w tym przede wszystkim problem ograniczenia podmiotowych praw wyborczych osób niepiśmiennych w postaci powszechnych szczególnie w wiekach XVIII i XIX cenzusów wykształcenia. Omówione zostały występujące niegdyś niedemokratyczne sposoby limitowania udziału w głosowaniu osób niepotrafiących czytać i pisać we Francji, czy Stanach Zjednoczonych. W drugiej części artykułu zaprezentowany został aktualny stan prawny oraz praktyka wyborcza wybranych państw świata w kontekście udziału w głosowaniu osób niepiśmiennych. Scharakteryzowano mechanizmy ułatwiające udział w głosowaniu analfabetów występujące w Kenii, Egipcie, Indiach, a także rozwiązania zastosowane podczas referendum niepodległościowego w Sudanie Południowym z 2011 roku.

The issue of participating in elections by the illiterate seems to be strongly connected with the principle of universal elections. The universal participation in elections is a fundamental requirement of every democratic election. Thereby its limitation as regards the illiterate should be treated as particularly harmful, especially while taking into consideration various reasons for illiteracy and the level of well-being in different parts of the world. The topic is really essential because of the data published by the UNESCO in accordance to which, there are 781 million of the illiterate. The first part of the paper covers historical aspects of the subject matter, including the issue of limiting electoral subjective rights of the illiterate in the form of, especially common in the 18th and the 19th century, educational qualification. The papers also concerns undemocratic ways of limiting participation of the illiterate in elections in France or in the US, which existed in the past. In the second, the prevailing legal status and the practice of some chosen states in the context of participation of the illiterate in elections, are presented. The author characterized the measures allowing the participation of the illiterate in elections which exist Kenya, Egypt and India as well as the solutions applied during the South Sudanese independence referendum in 2011.