Własność w procesie gospodarowania z punktu widzenia sprawiedliwości społecznej oraz etyki w biznesie

Zagadnieniem własności oraz związanym z nią przedmiotem badań zajmują się nie tylko ekonomiści, lecz także przedstawiciele innych nauk społecznych. W naukach ekonomicznych w ostatnich dekadach problem własności nie jest jednak często dyskutowany. Zwłaszcza ekonomia nawiązująca do gospodarki rynkowej, w tym przede wszystkim liberalna, neoliberalna i głównego nurtu, bardzo rzadko podnosi te kwestie. Tym bardziej niełatwo jest znaleźć teksty badające własność z punktu widzenia nierówności społecznych i etycznych zachowań podmiotów rynkowych. Trudno wytłumaczyć ten status, albowiem wśród novum dokonanych w teorii ekonomii w ostatnich dziesięcioleciach, wyszczególnia się najczęściej obok teorii kosztów transakcyjnych, teorii asymetrii informacji, również teorię praw własności. Celem opracowania jest próba wskazania i uzasadnienia stanowiska, że w sferze praktyki ekonomiczno-społecznej własność jest niewątpliwie fundamentalnym atrybutem „głównego nurtu” życia społecznego, lecz warunkiem utrzymania tego status quo jest przede wszystkim konfrontacja oraz jakość tej konfrontacji w relacji własność–−etyczny wymiar rozporządzania własnością.

Not only economists but social studies’ scholars as well are deeply interested in the issue of ownership. In the last few decades economy has not faced too many debates in that field. Especially market economy, and most of all its liberal, neoliberal and mainstream branches rarely raises the questions. It is thus not easy to find contributions researching ownership from the perspective of social inequalities and ethical reactions of market entities. The state of the matter originates in the fact that among nova of the theory of the economy in the last decades there is, along with the theory of transactional costs and the theory of informational asymmetry, also the theory of the ownership rights. The aim of the paper is to argue that the economical-social practice ownership is without a doubt the fundamental attribute of the “mainstream” social life but the reason to maintain such a status quo is most of all a confrontation and its quality on the level of the relation between ownership and the ethical dimension of ownership management.