"Ius publicum i ius privatum" w poglądach tzw. romanistyki marksistowskiej (przykład Czechosłowacji)

The concept of public and private law is still somewhat problematic, and the matter has also been subject to critical discussion in the legal literature in socialist states. It is commonly believed that the origin and idea of this division derive from Roman law. Socialist-oriented ideology generally left Roman law out of its legal system, rejecting the development of private property for the benefit of far-reaching state interference in private-law relationships, and any influence on the part of the legal system of a state that allowed slavery was inconsistent with the ideas of socialism. It was based on historical and dialectical materialism and was connected with the inevitable fight of classes in society. In socialist states, two tendencies in Roman law studies should be distinguished – “traditional” Roman law studies, referred to as “bourgeois”, and new “Marxist Roman law studies”. Some explorers of this tendency believed that it was only “Marxist Roman law studies that required further development, while “bourgeois Roman law studies”, in contrast to the former, could only provide a basis of information collected by its researchers. The negation of the division of law into public and private in Marxist ideology was not as obvious as it is commonly accepted. The paper presents, in a synthetic way, views of this topic given by some “Marxist” Romanists.

Pojęcia prawa publicznego i prywatnego są wciąż problematyczne, ta kwestia była również przedmiotem dyskusji w państwach socjalistycznych. Powszechnie przyjmuje się, że idea tego podziału sięga rodowodem prawa rzymskiego. Ideologia socjalistyczna zasadniczo nie znajdowała miejsca dla prawa rzymskiego w systemie prawnym, który odrzucał rozwój własności prywatnej na rzecz szerokiej ingerencji państwa w stosunki prywatno-prawne i nie dopuszczał wpływów ze strony zasad prawnych państwa ustroju niewolniczego, sprzecznego z ideą socjalizmu. Opierała się ona na materializmie historycznym i dialektycznym oraz związana była z nieuniknioną walką klas w społeczeństwie. W romanistyce prawniczej wyodrębniono dwa kierunki – romanistyki tradycyjnej, określanej jako „burżuazyjna”, i młodej romanistyki marksistowskiej. Celem autorki artykułu jest zaprezentowanie w sposób syntetyczny poglądów na tę dychotomię, najdobitniej wyrażanych przez romanistów marksistowskich z Czechosłowacji na tle dyskusji o przydatności tegoż podziału w państwach socjalistycznych.