Chłop-niewolnik? Pańszczyzna w perspektywie antropologii historii

W artykule analizuję miejsce chłopów w strukturze społecznej gospodarki folwarczno-pańszczyźnianej na terenie Polski. Celem jest pokazanie struktury ekonomicznego wyzysku pracy chłopów w kontekście praktyk hegemonicznych szlachty. Choć gospodarka folwarczno-pańszczyźniana różniła się zdecydowanie od niewolnictwa w Nowym Świecie, to możemy w obu systemach znaleźć pewne podobieństwa. Sytuacja chłopów w ustroju folwarcznym opierała się na formalnym podporządkowaniu władzy szlachty, jednak ze względu na podobne pochodzenie etniczne obu grup szlachta, by utrzymać system, stworzyła ideologię odmiennego, sarmackiego pochodzenia. Ideologia ta posłużyła jako narzędzie do wytworzenia między szlachtą i chłopami różnicy, która miała strukturę rasowej (zachowując oczywiście świadomość chronologii). Ta „rasowa” różnica służyła jako hegemoniczne uzasadnienie pracy niewolnej chłopów. W swoim artykulechciałbym pokazać zarówno społeczno-polityczne mechanizmy prowadzące do wyzysku, jak i to, na czym opierało się hegemoniczne uzasadnienie takich stosunków.