Grammar of theology: logical argumentation from Origen to the Cappadocian Fathers

W artykule przedstawiono filozoficzne i językowe tło ponicejskich debat teologicznych dotyczących relacji między Ojcem i Synem. Starano się zwłaszcza uwypuklić następujące zagadnienia: pochodzenie terminu hipostaza, filozoficzne i gramatyczne rozumienie określeń hypokeimenon i ousia oraz stoickie definicje: „element oznaczający” i „rzecz oznaczana”. W artykule przedstawiono nowe aspekty antyeunomiańskiej polemiki Ojców Kapadockich, które wynikają na skutek porównania pojęć teologicznych z greckimi teoriami językowymi i gramatycznymi. Takie porównanie ukazuje metodologiczny i techniczny aspekt argumentacji teologicznej Ojców Kapadockich, a także ich bliskość z metodologią egzegetyczną Orygenesa.

The article outlines the philosophical and linguistic background of the Post- Nicene theological debates concerning the relationship between the Father and the Son. A sharp focus dwells of the provenance of the term hypostasis, the philosophical and grammatical understanding of the terms hypokeimenon and ousia and the Stoic definition of the signifier and thing signified. The article shows new aspects of the anti-Eunomian polemics of the Cappadocian fathers, which come into sight due to comparison of theological concepts with Hellenic linguistic and grammatical theories. In such a way, the comparison demonstrates methodological and technical strand of the theological argumentation of the Cappadocian fathers and their affinity for the exegetic methodology of Origen.